Akdağmadeni folkloru

Abstract

Folklor, bir milletin hayatında var olan gelenek ve göreneklerin, dil yardımıyla hafızalarda saklanan edebiyat ve yaşayış şeklinin toplamıdır. Beşikten mezara kadar olan hayatın yaşayış şekli ve halkın sözlü edebiyat ürünleri, folklorun konuları olduğuna göre folklor için; ?Halk Hayatının ve Kültürünün İlmi? diyebiliriz. Folklor halkın gönül dünyasıdır. Bu gönül dünyasındaki unsurlara eğilebilmek, yaşadığı yerin gelenek ve göreneklerine sahip çıkmak ve onu ömür boyu yaşatabilmek, nesilden nesile aktarabilmek, Türk Kültürü'nün devamı için başlıca görevlerimizdendir. Biz de bu görevimizi gerçekleştirmek için, çalışmamızda Yozgat'ın Akdağmadeni ilçesinin folklorunu araştırdık. Çalışmamız; Ön Söz ve Giriş'in dışında dört bölümden ibarettir. Tezimizin giriş kısmında derleme yaptığımız yörenin kısaca beşeri ve fiziki özelliklerinden bahsettik. Araştırmamızın Birinci Bölüm'ünde Akdağmadeni ilçesindeki Halk Edebiyatı'na yer verilmiştir. Burada, halk anlatmalarına dayalı ürünlerden Masal, Efsane, Halk Hikâyesi ve Fıkra'ların tanımına ve çeşitlerine değinilip, yöremizde derlenen bu türlere örnekler sunulmuştur. Tezimizin Birinci Bölüm'ünün ikinci kısmında, Anonim Halk Edebiyatı mahsulleri olan Ağıt, Türkü, Mani ve Ninni türleri hakkında bilgi verilip, yöremizde bu türler için derlediğimiz örneklere yer verilmiştir. Ayrıca Birinci Bölüm'ün son kısmında yöremizdeki kalıplaşmış ifadelerden bahsedilmiştir. Bu kısımda; Atasözleri ve Deyimler, Dua ve Beddua, Bilmece ve Tekerleme'nin tanım ve tasniflerine yer verilip, yörede derlenen kalıplaşmış ifadeler sunulmuştur. Çalışmamızın İkinci Bölüm'ünde ise geçiş dönemlerinden bahsedilip, Akdağmadeni ve çevresindeki doğum, evlenme ve ölüm adetleri üzerinde durulmuştur. Araştırmamızın Üçüncü Bölüm'ünde, Akdağmadeni ve çevre köylerinde genellikle düğünlerde, kına gecelerinde, bahar ve kış aylarında oynanan Seyirlik Oyunlar hakkında bilgi verilmiştir. Dördüncü Bölüm'de yöresel kelimelere ait bir sözlüğe yer verilmiştir. Tezimizi hazırlarken yararlandığımız kaynak kitaplar Bibliyografya bölümünde sunulup, derleme yaptığımız kaynak şahısların künyelerine ise Kaynak Şahıslar bölümünde yer verilmiştir.

Folklore is the whole of traditions and customs of a society with the literature and life style, which is been kept in the memories by means of language. Now that the life styles and verbal literature works from birth to death are the topics of folklore, we could, without doubt, describe folklore as ?the science of culture and life of the people?. Folklore is the inner world of people. For the sake of Turkish culture to live on, it is one of our initial duties that we get closer the issues in this inner world and dedicate ourselves to the traditions and customs of residence and also to make them to convey it to the next generations. In order to realize our mission, we have analyzed the folklore of Akdağmadeni, a town of Yozgat city. Apart from foreword and introduction, our work is comprised of four chapters. In the introduction part of our thesis, we have given information about social and physical features of the region on which we made investigation. In the first chapter of our work, it is given part to people folklore in Akdağmadeni. Along this part it has been emphasized on the descriptions and varieties of products, which are based on people sayings such as tales, legends and folk stories and also given samples of those composed in our region. In the second part of first chapter of our thesis, by informing about genres such as Agit,Turku,Mani,and Ninni, which are creations of anonymous folkloric literature and also the samples that we arranged around our region are presented. Beside, in the last part of first chapter, it has been accentuated on the old sayings in our region, which turned to be patterns in time. In this part, it has been made identifications and descriptions for proverbs, idioms, pray, beddua, bilmece, tekerleme and presented pattern samples. In the second chapter of our investigation it was told about transition periods and emphasized on some customs seen around Akdağmadeni such as birth, wedding, and funeral. In the third chapter of our study, it has been identified and described related to dramas acted especially in wedding ceremonies in spring and winter seasons. In the fourth chapter, a dictionary which includes regional words and old sayings is added. While composing our thesis, the books that we make use of are presented in the bibliography page and the identity of source people that we arranged of is listed on source list.