Bu çalışmada 4-6 haftalık, 28 adet erkek Wistar-albino rat kullanıldı. Streptozotosin (STZ) ile deneysel diyabet oluşturulan ratlarda; serum glukoz, katalaz (CAT), süperoksid dismutaz (SOD) ve glutasyon peroksidaz (GSH-Px) düzeyleri ile serum, böbrek, dalak ve karaciğer dokuları Cu, Zn, Fe, Mn, Se ve Cr düzeylerinin belirlenmesi ve deri altı Na-selenat uygulamalarının (2mg/kg) incelenen parametrelere etkileri araştırıldı. Kontrol, Kontrol-Se, Diyabet ve Diyabet-Se grubu olmak üzere 4 gruba ayrılan ratların deneme gruplarına (Diyabet ve Diyabet-Se) tek doz 60 mg/kg intraperitonal STZ verildi ve uygulamadan 3 gün sonra açlık kan şekeri (AKŞ) düzeyleri (>250 mg/dl) belirlendi. Ayrıca Se gruplarına (Kontrol-Se ve Diyabet-Se) gün aşırı deri altı Se enjeksiyonları (2 mg/kg) yapıldı. Elde edilen serumlarda glikoz, CAT, SOD ve GSH-Px düzeyleri kolorimetrik yöntemler kullanılarak ticari kitlerle belirlenirken, serum ve organlardaki iz element analizleri ICP-MS cihazı kullanılarak gerçekleştirildi. AKŞ düzeylerinde kontrol gruplarında farklılık belirlenemedi ancak, Se uygulamasının diyabet gruplarında AKŞ düzeylerini düşürdüğü gözlendi. Diyabet oluşturulan grupların canlı ağırlıklarında düşmeler gözlenirken, Se uygulamasının CA üzerine belirgin bir etkisinin olmadığı görüldü. Serum antioksidan enzim düzeylerinin ise diyabet oluşumundan etkilenmediği ancak her iki grupta Se uygulaması ile arttığı saptandı. Diyabet oluşturulan gruplarda böbrek ve karaciğer Cu düzeyleri, böbrek ve serum Zn düzeyleri ile karaciğer ve böbrek Mn düzeylerinin kontrollerden daha yüksek olduğu, Fe düzeylerinin ise Se uygulanan grupların serum ve böbrek dokusunda yüksek olduğu belirlendi. İncelenen dokularda ve serumda Se düzeylerinin Se uygulaması yapılan diyabetik ve kontrol gruplarında yüksek olduğu görüldü. Cr düzeyleri açısından tek farkın serumda belirlendiği araştırmada diyabetik ratların serum Cr düzeylerinin yüksekliği dikkat çekti. Sonuç olarak diyabetik ratlarda farklı dokularda iz element miktarlarında gözlenen değişimlerin özellikle bu elementlerin çeşitli enzimlerin kofaktörleri olmaları ile ilişkili olduğu düşünüldü. Selenyumun diyabetik ratlarda kan şekerini düşürmesinin, insülin benzeri hipoglisemik etki göstermesinden kaynaklandığı düşünüldü. Antioksidan enzim düzeylerinin Se uygulanan gruplarda artması, Se'nin bu enzimlerin aktivitelerini yükseltmede ve özellikle diyabetin komplikasyonlarının önlenmesinde, oksidatif stresi azaltarak etkili olabileceği sonucuna varıldı. Yeni yapılacak çalışmalarla, farklı organik ve inorganik Se uygulamalarıyla, Se'nin diyabetteki etki mekanizmalarının belirlenmesinde ve hastalığın komplikasyonlarının önlenmesinde yeni bulgulara ulaşılabileceği düşünüldü.
Twenty eight male Wistar-albino rats of 4-6 weeks of age were used in this study. In rats that were induced with experimental diabetes by Streptozotocin (STZ) were used to investigate the glucose, catalase (CAT), superoxide dismutase (SOD) and glutation peroxidase (GSH-Px) levels of serum and to determine Cu, Zn, Fe, Mn, Se and Cr levels in serum, kidney, spleen and liver tissues as well as to measure effects of subcutaneous Na-selenate (2 mg / kg) infections on examined parameters. The rats that were divided into 4 groups, control groups, Control, Control-Se, Diabet and Diabet-Se. A single dose of 60 mg / kg ip Streptozotocin was given to the experimental groups (Diabetes and Diabetes-Se) and Fasting Blood Sugar (FBS) levels (> 250 mg / dl) were determined 3 days after administration. In addition, Se subgroups (Control-Se and Diabetes-Se) were injected daily with subcutaneous Se injections (2 mg / kg). Trace element analyzes from serum and organ were performed using ICP-MS while serum, glucose, catalase, SOD and GSH-Px levels were determined with commercial kits using colorimetric methods, It was determined that the levels of FBSs were not changed by Se applications in the control groups but Se lowered FBSs in diabetes group. The diabetic groups were observed to decrease in live weights. It was seen that there was no significant effect of Se application on BW. Serum antioxidant enzyme levels were not affected by diabetes but increased in both control and diabetic groups with Se application. Renal and liver Cu levels, kidney and serum zinc levels, liver and kidney Mn levels were found higher in the diabetic groups and Fe levels were higher in the serum and kidney tissues of Se groups. Se levels in examined tissues and serum were higher in diabetic and control groups treated with selenium. The level of diabetic rats was high in the study in which serum was the only difference in terms of Cr levels. Consequently, the changes observed in trace elements in different tissues in diabetic rats are thought to be related to the fact that these elements are cofactors of various enzymes. Se that lowered bloood sugar in diabetic rats was considered to be driven by an insülin like effect that ultimately caused hypoglicmia. The increase in antioxidant enzyme levels in Se-treated groups was concluded that Se might be effective in increasing the activities of these enzymes, especially in preventing diabetic complications and reducing oxidative stress. Future work that would focus on new researches examining Se applications that obtained from different organic and inorganic sources was considered to be able to reach new findings in determining the mechanisms of action of Se in the diabetes and preventing complications of the disease.