Kitâb-ı Tıbb-ı Latîf

Abstract

13-15 yüzyılları kapsadığı genel kabul gören Eski Anadolu Türkçesi, Anadolu sahasında Türkçe eserlerin ortaya çıkması ve Türkçeye kaynaklık etmesi bakımından önemli bir devredir. Bu dönemde başta dinî eserler olmak üzere Türkçe yazılmış ya da çeviri yapılmış eserlerin sayısı oldukça fazladır. Tıp alanında yapılmış çalışmalar da bu eserler arasında önemli bir yer tutmaktadır. Tıp eserleri, dönemin söz varlığının belirlenmesi açısından önemli kaynaklardandır. Bu tezde, Batı Türkçesinin ilk dönemini oluşturan Eski Anadolu Türkçesi döneminde yazılmış olan Kitâb-ı Tıbb-ı Latîf isimli eser üzerinde çalışılmıştır. 152 varaktan oluşan eserin 72b-152b varakları arası incelenmiştir. Çalışma giriş, inceleme, metin, sözlük ve tıpkıbasım bölümlerinden oluşmaktadır. Eserin müellifi ve müstensihi belli değildir. Eserin yazılış tarihi ile ilgili kesin bir bilgi yoktur; ancak 14. yüzyıl sonu ve 15. yüzyıl başlarında yazıldığı tahmin edilmektedir. Eserde çeşitli hastalık adları, hastalığın sebepleri, tedavi yöntemleri, bitki adları, bitkilerden yapılan ilaçlar gibi konular anlatılmaktadır.

The period between the 13th and 15th centuries, in which the Old Anatolian Turkish language is generally accepted to be in use, is an important period with regard to the appearance of literary works in Turkish in Anatolia and acting as a source for the Turkish language. The number of the literary works, particularly the religious works written in Turkish or translated into the language in this period is quite abundant. The studies conducted in the area of medicine also have a significant place among these works. Works written in the area medicine are important references in terms of determining the lexicon of the period. In the present dissertation, the literary work entitled Kitâb-ı Tıbb-ı Latîf, which was written in the period of Old Anatolian Turkish comprising the first period of the Western Turkish language, was examined. Of the work, which consisted of 152 folios, the folios between 72b and 152b were studied. The study is comprised of introduction, analysis, text, glossary and facsimile sections. The writer and the hand copier of the work are not known. There is not conclusive information about the date when the work was written. However, it is predicted that it was written at the end of the 14th century and the beginning of the 15th century. The names of various diseases, the causes of these diseases, treatment methods, names of plants and medicine made from plants are described in the work.