Bu çalışma, insanların uykularında deneyimledikleri psikolojik ve dini bir fenomen olan rüya konusunu ele almaktadır. Rüya, insanlık tarihinin başlangıcından bu yana hep merak edilmiştir. Neredeyse tüm dinlerde, kutsal metinlerde ve köklü medeniyetlerde rüyalarla karşılaşılmaktadır. Rüyayı çalışmamızın nedeni; Din Psikolojisi alanında rüyaya gerekli önemin verilmemesidir. Psikoloji alanında bu konuya yeterince ilgi gösterilmemesinin bizce ana nedeni; rüyanın çalışma açısından oldukça soyut kalması ve somutlaştırılamamasıdır. Bu nedenle çalışmamız sırasında kaynak bulmakta zorlanılmıştır. Çalışmamız beş bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde rüyanın tanımı, tarihçesi ve türleri incelenmiştir. İkinci bölümde rüya- sembol ilişkisi ve rüya sembolleri hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde insan psikolojisi ve rüyanın işlevleri üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde Doğu'dan İbn Rüşd, Farabi, İbn Haldun, Gazali ve İbn Arabi'nin rüya görüşleri ile Batı'dan Freud, Jung, Adler ve Fromm'un rüya üzerine eserleri ve düşünceleri incelenmiştir. Son bölümde İslam'da rüya konusu, ayetler ve hadislerle açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmamız sonucunda rüyaların insan hayatında psikolojik açıdan önemli fonksiyonlara sahip olduğu ortaya çıkmıştır. İnsanlar; gün boyunca yaşadıklarının ve hissettiklerinin etkisi altında kalmakta bu nedenle, yaşantılarıyla ilgili birçok muhtevayı rüyalarında görmektedirler. Birçok ruhsal ve fiziksel rahatsızlık rüyalardaki içerikle anlaşılabilmektedir. Doğu'da ve Batı'da rüyaya yaklaşım tarzları farklıdır. Batı'da rüyanın muhakkak bilinçaltıyla ilişkisi olduğu düşüncesi hakimken, Doğu'da rüyanın Tanrı'dan gelen çeşitli haberleri içerdiği inancı var olmuştur. Bu anlamda İslam'da rüyalar; cismani, nefsani ve ruhani rüyalar olarak üç türde sınıflandırılmaktadır. Çalışma sırasında rüyanın oldukça derin olduğu ve daha farklı açılardan da çalışılmasının alanımıza büyük katkısı olacağı kanısına varılmıştır. Dileğimiz Din Psikolojisi alanına çalışmamızın mütevazı bir katkı sağlamasıdır.
This study discusses dream which people experience during sleeping, that is a psychological and religious phenomenon. Dream had been subject of curiosity from beginning of human history. Dreams are given place almost in all religions, holy texts, deep-rooted civilizations. Reason to study dream is to ignore dreams in psychology of religion. For us, the main reason to ignore dream in field of psychology is due to abstractness of dream for study, to not being concretized. Study has five parts. In the first, description, history, types of dream; in the second part, dream-symbol relationship is and in the third part; human psychology, functions of dream are discussed. In the fourth part, opinions of İbn Rüşd, Farabi, İbn Haldun, Gazali, İbn Arabi about dream from the East, of Freud, Jung, Adler, Fromm from the West are examined. In the last part, dreams are explained with Quran verses and hadiths for Islam. At result, dreams psychologically have important functions. Human is influenced they lived day during so they see contents, related to these experiences in dreams. So many psychical, physical disorders can understand. Opinion dream subconscious is predominant in the West, while it is believed in the East includes news from God. So, religion of Islam has material, sensual, spiritual dreams. Our study, it is concluded that dream is quite deep, there will be great contribution to work from different respects in our field. We wish our study will have a small contribution to psychology of religion.
