Burdur il merkezinde yaşayan 65 yaş ve üstü bireylerin aynı nedenle birden fazla kez sağlık kuruluşuna başvuru sıklığı, depresyon sıklığı, yaşam kalitesi ve ilişkili faktörler

Abstract

Yaşlanma toplumun tüm kesimlerini etkileyen, eşsiz ve geriye dönülemeyen bir süreçtir. Tıp alanında ki buluşlar, teknolojik ilerlemeler, halk sağlığı girişimleri ve sosyal alanda ki değişiklikler yaşam süresini ve yaşam beklentisini arttırmaktadır. Yaşam süresinin artışına paralel olarak kronik hastalık sahibi ve engelli yaşlı sayısı da sürekli artış göstermektedir. Sağlığı bozulan yaşlılar yaşamlarının geri kalan kısmını sağlıklarını geri kazanmak için mücadele etmekle geçirmektedirler. Özellikle kronik hastalıklara karşı yapılan bu mücadele ise yaşlı bireylerin aynı nedenli sağlık hizmeti kullanım sıklığını artırmaktadır. Depresyon ve yaşam kalitesi de hem yaşlılıkla hem de sağlık hizmeti kullanımıyla ilişkili faktörlerdir. Depresyon yaşlanma sürecindeki değişime bağlı olarak yaşlı bireylerde sık görülen bir durumdur. Depresyonu olan yaşlılar sağlık hizmetlerine daha sık başvurmaktadırlar. Yaşlılıkta görülen engellilik ve bağımlılığın artması ve sosyal aktivitelerin azalmasıyla birlikte yaşam kalitesi de azalmaktadır. Yaşam kalitesi düşük olan yaşlılarda da sağlık hizmeti kullanım sıklığı artmaktadır. Bu araştırma Burdur il merkezinde yaşayan 65 yaş ve üstü bireylerin; yaş, cinsiyet, eğitim durumu, medeni durum, ekonomik durum gibi bazı sosyodemografik özellikleri ile aynı nedenle birden fazla kez sağlık kuruluşuna başvuru sıklıkları, depresyon sıklıkları ve yaşam kaliteleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma kesitsel tipte epidemiyolojik bir araştırmadır ve küme örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma, Burdur il merkezinde yaşayan 65 yaş ve üstünde olan 770 birey ile Mayıs-Ağustos 2015 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri katılımcıların bazı sosyodemografik özellikleri ve sağlık kuruluşlarına başvuru sıklığını irdeleyen sorular ile Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Yaşlı Modülü/Ölçeği (WHOQOL-OLD) ve Geriatrik Depresyon Ölçeği'ni (GDÖ) içeren anket formuyla toplanmıştır. Veriler SPSS 16.0 programında yüzdelik, regresyon analizi, tek yönlü varyans analizi, post-hoc testleri (Tukey HSD ve Tamhane çoklu karşılaştırma testi) bağımsız örneklerde t-testi kullanılarak analiz edilmiş; p<0,05 olan değerler anlamlı kabul edilmiştir. Araştırmaya katılanların %45,5'inin sağlık kuruluşlarına yaptıkları son iki başvuruda, başvuru nedenlerinin aynı olduğu bulunmuştur. Araştırmaya katılanların depresyonla ilişkili önemli değişkenleri cinsiyet, yaş, medeni durum, doğum yeri, eğitim durumu, gelir düzeyi, çalışma durumu, yaşanılan kişiler, sigara kullanımı, kronik hastalık varlığı, sürekli ilaç kullanımı, sağlığı algılama, sağlık güvencesi varlığı ve yaşam kalitesidir. Araştırmaya katılanların yaşam kalitesi ile ilişkili önemli değişkenleri cinsiyet, medeni durum, eğitim seviyesi, aylık gelir, çalışma durumu, çocuk sayısı, alkol kullanımı, sigara kullanımı, kronik hastalık varlığı, sağlığı algılama ve depresyondur.

Aging which affects all segments of society is a process unique and not return back. Inventions in the medical field, technological advances, public health initiatives and social areas changes increase the life expectancy and life expectancy. In parallel with increase of lifetime, number of elders with disabilities and chronic diseases are continuously increasing. Health-impaired elders struggle to regain their health for the rest of their lives. In this struggle, against especially chronic diseases are increasing the frequency of using of health service due to same reason. Depression and quality of life are associated with elders and the using of health services. Depression is a common elderly people the depending on changes in the aging process condition and elders which getting depression apply more frequent to health care. Quality of life of elderly decrease in paralel with increased disability and dependence and reduced social activities. The elderly which are low the quality of life are increasing the frequency of using of health service. This research have made to determine the frequency of using of health service due to same reason, frequency of depression and life quality with some sociodemographic characteristics such as age, gender, education level, marital status, economic status of 65 age and over individuals which living in the centre of Burdur. Research is an epidemiological cross-sectional study and cluster sampling method have been used. Research was carried out 770 individuals (65 age and over which living in the centre of Burdur), between May-August 2015. Research data were collected via questionnaire the including the World Health Organization Quality of Life Instrument-Older Adults Module (WHOQOL-OLD) and the Geriatric Depression Scale, questions which examining some sociodemographic characteristics of participant and the frequency of applying of healthcare organization. The data was analyzed using percent, regression analysis, one-way anova, post-hoc tests (Tukey HSD and Tamhane multiple comparison tests), indepent sample t-test and SPSS 16 program. Significance was approved as p <0,05. 45,5% of participant of the research were found to be same reasons of the last two applications of healthcare organization. Important variables associated with depression of participants were found as sex, age, marital status, birth place, education level, income level, employment status, living persons, tobacco using, chronic health problem, continuous drug using, health perception, health insurance and quality of life. Important variables associated with quality life of participants were found as sex, marital status, education level, income level, employment status, number of children, alcohol using, tobacco using, chronic health problem, health perception and depression.