Bu araştırma, Mardin ilinde süt sığır işletmelerinde kullanılan rasyonda AFB1 düzeyleri tespit edilerek bu rasyon ile beslenen süt sığırlarında sütteki AFM1 kontaminasyonuna mevsim etkisinin araştırılması amacıyla yürütüldü. Öncelikle, AFM1 seviyesi yönünden en yüksek ve en düşük işletme belirlenerek her bir işletme bir grup olarak değerlendirildi. A işletmesinde AFB1 düzeyleri sonbahar, kış, ilkbahar ve yaz mevsimlerinde sırasıyla 2,003 µg/kg, 0,770 µg/kg, 0,861 µg/kg ve 0 µg/kg iken B işletmesinde sırasıyla 1,335 µg/kg, 0 µg/kg, 0 µg/kg, 0 µg/kg olarak belirlendi. Genel olarak her 2 işletme bir arada değerlendirildiğinde; her iki işletmede de mevsimlerin yemlerdeki AFB1 kontaminasyonuna etkisi sonbahar mevsiminde kış, ilkbahar ve yaz mevsimlerine göre yüksek olduğu tespit edilmiştir (P<0,001). Dört mevsimin yemlerdeki ortalama AFB1 seviyesi A işletmesinde 0,908 µg/kg iken B işletmesinde 0,334 µg/kg saptandı (P<0,01). A işletmesindeki ineklerden alınan sütteki AFM1 düzeyi üzerine mevsimlerin etkisi önemli bulunmamıştır (P>0,05). Sütteki AFM1 düzeyi en yüksek sonbahar (0,155 µg/kg) ve ilkbahar (0,110 µg/kg) mevsimlerinde gerçekleşmiştir. B işletmesindeki ineklerden temin edilen sütlerde ise AFM1 düzeyi en yüksek yaz (0,061 µg/kg) ve ilkbahar (0,054 µg/kg) mevsimlerinde saptanmıştır. Dört mevsimin sütlerdeki ortalama AFM1 seviyesi A işletmesinde 0,107 µg/kg iken B işletmesinde 0,034 µg/kg saptandı (P<0,01). Her bir işletmede farklı mevsimde saptanan sütteki AFM1 düzeylerinde işletme içerisinde mevsimin etkisi önemli bulunmamıştır (P>0,05). Ancak işletme bazında bakıldığında A işletmesinde AFM1 düzeyi B işletmesine göre daha fazla elde edilmiş ve istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (P<0,01). İncelenen 48 çiğ inek sütü örneğinin % 54,2 (26)'sinin AFM1 içerdiği ve % 52,1(26)'inde AFM1 miktarı Türkiye için yasal limiti olan 0,05 µg/kg düzeyini aştığı tespit edilmiştir. AFM1 konsantrasyonu 0,05 - 0,44 µg/kg arasında saptanmış ve bu değer ortalama olarak 0,071 µg/kg olarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak, süt ürünlerine hammadde teşkil eden çiğ sütte AFM1'in bulunma oranı oldukça yüksektir. Ayrıca bulgular AFM1'in insan sağlığını tehdit edebilecek düzeylerde olabileceğini dolayısıyla bu miktarların aşağılara çekilmesi gerektiğini göstermektedir. Bu nedenle, yemlere küf bulaşmasını önlemek amacıyla konuyla ilgili kamu ve özel kuruluşlar tarafından süt üreticilerine ve çiftçilere yönelik eğitim çalışmaları ile bilimsel çalışmaların arttırılarak devam ettirilmesi gerekmektedir.
This study, by detecting the AFB1 levels in TMR used in dairy plants in Mardin province, was conducted to investigate the effect of the season on AFM1 in milk for dairy cows with TMR. At first, it was detected the maximum and minumum dairy plants for AFM1 level. Each plant was serves as experimental unit. The AFB1 levels in A plant in autumn, winter, spring and summer were 2,003 µg/kg, 0,770 µg/kg, 0,861 µg/kg ve 0 µg/kg respectively. The AFB1 levels found in B plant in autumn, winter, spring and summer were 1,335 µg/kg, 0 µg/kg, 0 µg/kg, 0 µg/kg respectively. Generally when two of plants evaluated together, the effect of the season on AFB1 contamination levels in autumn was higher than those determined in winter, spring and summer (P<0,001.) The overall mean level of AFB1 was 0,908 µg/kg in A plant, 0,334 µg/kg in B plant during four seasons. The assesment of the impact of seasons on the level of AFM1 in cow milk obtained from A plant were not significant (P>0,05). The highest contents of AFM1 were observed in autumn (0,155 µg/kg) and spring (0,110 µg/kg) in A plant. The highest AFM1 levels in milk obtained from B plant was measured in summer (0,0161) and spring (0,054 µg/kg). The overall mean level of AFM1 was 0,107 µg/kg in A plant, 0,034 µg/kg in B plant during four seasons. The effect of the season on the AFM1 levels detected in milk in different seasons within each plant were not significant (P>0,05). However, as far as the plant is considered, the AFM1 levels in A plant was higher than those detected in B plant and it was considered statistically significant (P<0,01). It was determined that 54,2 % (26) of 48 examined raw cow milk samples contained AFM1 and AFM1 level in 52,1 % (25) of the milk samples were found to be exceeded the level of 0,05 µg/kg. The AFM1 levels ranged from 0,05 µg/kg to 0,44 µg/kg in the milk samples and the overall mean level of AFM1 was found to be 0,071 µg/kg. As a result, the incidence of AFM1 in raw milk accounted for milk and dairy products is rather high. AFM1 levels detected may be potential risk of human health. The precaution measured must be taken to decrease the aflatoxin M1 frequency and levels. For these reasons, stock farmer and manufacturer must be awareness by private sector and government for reducing aflatoxin contamination in milk and dairy product and, scientific studies must be increasingly carried out for aflatoxin.
