Postmenopozal kadınlarda frax skoru kullanılarak majör osteoporotik ve kalça kırık riskinin değerlendirilmesi

Abstract

Osteoporoz önemli bir halk sağlığı sorunudur. Osteoporoz tedavisi ekonomiye ciddi bir yük getirir, vertebral ve vertebra dışı kırıklara yol açarak hastanın yaşam kalitesini düşürür. Bu çalışmada postmenopozal kadınlarda osteoporoz sıklığını, osteoporoz risk faktörlerini gözden geçirmeyi ve DSÖ kırık risk değerlendirme skalasını (FRAXR) kullanarak 10 yıllık major OP ve kalça kırıklarını değerlendirmeyi amaçladık. 8.2. Gereç ve Yöntem Kesitsel tipteki bu analitik araştırma Aile Hekimliği polikliniğine başvuran en az bir yıldan beri menopozda olan 340 kadında yapıldı. Katılımcılara sosyodemografik özelliklerini ve OP risk faktörlerini içeren bir anket formu uygulandı. Ayrıca kilo, boy, bel ve kalça çevreleri ölçüldü. Hastaların lomber vertebra (L1-L3 ve L2-L4) ve proksimal femur (femur total, femur trokanter ve Wards üçgeni) KMY'si DEXA yöntemi ile belirlendi. KMY invazif olmayan, 10-15 dakikada yapılabilen klinik olarak geçerliliği ispat edilmiş olan bir metottur. DEXA ölçümünden elde edilen t- skoru aynı cinsiyette normal genç kişilerin ortalama KMY (SD)'si ile mukayesesini gösterir. T skoru >-1 ise normal olarak, T skoru -1 ile -2.5 arasında ise düşük kemik yoğunluğu veya osteopeni olarak, T skoru <-2.5 ise osteoporoz olarak değerlendirildi. Katılımcıların risk faktörlerini ve KMY'lerini göz önünde bulundurarak ve FRAXR risk değerlendirme skalası kullanılarak 10 yıllık major osteoporotik ve kalça kırığı riskleri hesaplandı. Major OP kırık için <%10.0 ise düşük risk, %10.0-20.0 arası orta risk, >%20.0 ise yüksek risk olarak, kalça kırığı için <%5.0 ise düşük risk, %5.0-10.0 arası orta risk, >%10.0 ise yüksek risk olarak belirlendi. Çalışmada elde edilen bulgular değerlendirilirken, istatistiksel analizler için SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 13.0 programı kullanıldı, p değerinin <0.05 olması anlamlı olarak kabul edildi. 8.3. Bulgular Çalışmamızda kadınların yaş ortalamaları 57.5±7.8 yaş, femur boyun, L1-L4 ve femur trokanter DEXA sonuçları ortak değerlendirildiğinde olguların 47'si (%13.8) osteoporotik, 177'si (%52.1) osteopenik, 116'sı (%34.1) normal olarak bulundu. Yaş ve menopoz süresi arttıkça OP sıklığı artarken (p=0.000), BKİ arttıkça OP sıklığı azalıyordu (p=0.000). Eğitim düzeyi düştükçe OP sıklığı artmıştı (p=0.003), kentlerde yaşayanlarda OP sıklığı kırsal kesimde yaşayanlara göre (kasaba, köy) daha yüksekti (p=0.020), aktiviteleri arttıkça OP sıklığı azalmıştı (p=0.001). OKS kullanma öyküsü olanlarda olmayanlara göre OP sıklığı anlamlı derecede düşüktü (p<0.05). KMY'li majör OP kırık riski, KMY'li kalça kırığı riski, KMY'siz majör OP kırık riski, KMY'siz kalça kırığı riski ile OP sıklığı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki vardı (p<0.05). Sigara, alkol kullanımı, geçirilmiş kırık öyküsü, ebeveynde kalça kırığı, glukokortikoid kullanımı, RA, KRF sayısı ile OP sıklığı arasında anlamlı bir ilişki saptanmadı (p>0.05). KMY'li majör OP kırık için %94.7'si düşük, %5.0'i orta, %0.3'ü yüksek riskli grubu, KMY'siz majör OP kırık için %91.8'i düşük, %7.6'sı orta, %0.6'sı yüksek riskli grubu oluşturuyordu. KMY'li kalça kırığı için %97.9'u düşük, %1.8'i orta, %0.3'ü yüksek riskli grubu, KMY'siz kalça kırığı için %97.1'i düşük, %2.3'ü orta, %0.6'sı yüksek riskli grubu oluşturuyordu. 8.4. Sonuç Osteoporoz ve buna bağlı kırıklar önemli sağlık sorunlarıdır. Postmenopozal kadınlarda osteoporozun erken tanınması, erken tedavisi ve önlenmesi için risk gruplarının belirlenmesi, kırık riskinin önceden tespit edilmesi, osteoporoza bağlı morbidite ve mortalitenin engellenmesinde, sağlık giderlerinin azaltılmasında önemli bir rol oynar.

Osteoporosis is an important public health issue. Osteoporosis treatment causes considerable burden to the economy and decreases patients? quality of life, leading to vertebral and non-vertebral fractures. In this study, we aimed to assess the frequency of osteoporosis, review in terms of osteoporosis risk factors and measure 10-year major osteoporotic and hip fracture by using the WHO fracture risk assessment tool (FRAXR) in postmenopausal women. 9.2. Material and Method This cross-sectional analytic survey was conducted on 340 women who applied Family Medicine Outpatient Policlinic and had menopaused for at least one year. A questionnaire which included their sociodemographic attributed and OP risk factors was carried out. Moreover, their weight, lenght, waist and hip circumferences were measured. All the patients were diagnosed using dual-energy X-ray absorbtiometry (DEXA) compatible with the definition of osteoporosis and osteopenia of the World Health Organization. It is a clinically proven method of measuring BMD which is non-invasive and takes only 10?15 minutes. A t-score, derived from the DEXA measurement, expresses an individual?s BMD (in SDs) compared to the mean BMD of the young normal population of the same gender. A t-score of ? ?1 is considered normal BMD; low bone mass or osteopenia is diagnosed when the t-score is between ?1 and ?2.5, and osteoporosis is diagnosed with a t-score of ? ?2.5 Taking BMD and risk factors of the participiants into consideration and using FRAXR risk evaluation scale, 10-year major osteoporotic and hip fracture risks were measured. It was determined that for major OP fracture <10.0% was low risk, between 10.0-20.0 % was moderate risk, >20.0% was high risk and for hip fracture <5.0% was low risk, between 5.0-10.0% was moderate risk, >10.0% was high risk. The SPSS 13.0 statistical software package was used in data entry and analysis. The variables were described by mean, frequency and standard deviation (SD). The level of significance in statistical tests was considered as p<0.05. 9.3. Results In our study, the mean age of the participants was 57.5±7.8, femur neck, L1-L4 and femur trochanter DEXA results were reviewed jointly and it was found that 47 of the cases (13.8%) were osteoporotic, 117 of them (52.1%) were osteoponic, 116 of them (34.1%) were normal. While the age and menopause duration increased, OP frequency increased (p=0.000), but while BKI increased, OP frequency decreased (p=0.000). As the education level decreased, OP frequency increased (p=0.003). The frequency of those living in the urban areas were higher (p=0.020) than those living in the rural areas (town, village). When their activities increased, OP frequency decreased (p=0.001). OP frequency was significiantly lower in the oral contraceptive users than in the nonusers (p<0.05). There was a statistically significiant relation of OP frequency with major OP fracture risk with BMD, hip fracture risk with BMD, OP fracture risk without BMD and hip fracture risk without BMD (p<0.05). There was no significiant relation between cigarette, using alcohol, previous fracture history, hip fracture in one of the parents, glucocorticoid usage, RA, CRF number and OP frequency (p>0.05). Of the cases, 94.7% was low-risk group for major OP fracture with BMD, 5.0% was moderate risk group, 0.3% was high-risk group. Of the cases, 91.8 % was low-risk group for major OP fracture without BMD, 7.6% was moderate-risk group, 0.6% was high-risk group. For hip fracture with BMD, 97.9% was low-risk group, 1.8% was moderate-risk group, 0.3 % was high-risk group. For hip fracture without BMD, 97.1 % was low-risk group, 2.3% was moderate-risk group, 0.6% was high-risk group. 9.4. Conclusion Osteoporosis and related fractures are essential health problems. In postmenopausal women, early diagnosis and treatment of osteoporosis, determining risk groups for prevention of it and predetermining fracture risk play important role in prevention of osteoporotic morbidity and mortality and cutting health expenses.