Panoramik radyografi ve bilgisayarlı tomografide konumlandırmanın dikey boyut üzerine etkilerinin araştırılması: In vitro çalışma

Abstract

İmplant tedavisinin başarısında radyografik değerlendirme büyük önem taşımaktadır ve yapılan ölçümlerin gerçeğe yakınlık düzeyi tedavi sonuçlarını etkilemektedir. Çalışmamızın amacı dijital panoramik radyograflar ve konik ışınlı bilgisayarlı tomografide konumlandırmaya bağlı olarak diş bölgelerinde meydana gelen magnifikasyon miktarının her bir diş bölgesi için ayrı ayrı olmak üzere aralarında oluşan farkları değerlendirmekti. Bu amaçla kuru kafa model üzerinde her bir diş bölgesine boyları eşit ve 15,9 mm olan ve implant şeklini taklit eden pinler yerleştirildi. Çalışmamızda toplamda 75 panoramik görüntü ve 24 KIBT görüntüsü üzerinde, 2772 ölçüm bir ay arayla aynı gözlemci tarafından tekrarlandı. Yapılan birinci ve ikinci gözlemler arasında istatistiksel olarak fark bulunmadığından (p=0,992) ikinci gözlemler istatistik analiz için kullanıldı. Verilerin analizi için normal dağılıma uygunluk Kolmogorov-Smirnov testi ile varyans homojenliği ise Levene testi ile değerlendirildi. Veriler normal dağılım gösterdiği için ve varyans homojenliği olduğu için veriler parametrik testlerden ANOVA ve t testi kullanılarak analiz edildi. Panoramik radyograflarda ve KIBT görüntülerinde sağ-sol yönde konum değişiklikleri için ölçümler arasında maksiller premolar ve molar diş bölgelerinde istatistiksel olarak anlamlı fark varken ön-arka yönde konum değişikliklerinde maksiller anterior, mandibuler anterior ve mandibuler premolar bölgelerinde istatistiksel olarak fark anlamlıydı (p<0,05). Kuru kafa modelinin açısal olmayan öne ve arkaya konum değişikliğinde çeneleri bütün bölgelerinde istatistiksel olarak anlamlı fark gözlendi (p=0,00). '0' düzleminin önünde konumlandığında magnifikasyon düzeyi en küçükken geriye doğru magnifikasyon miktarının arttığı görüldü. Sonuç olarak hasta konumlandırılmasına bağlı olarak vertikal boyutta meydana gelen magnifikasyon değişiklikler göstermektedir. KIBT görüntülerinde ölçümler gerçeğe yakın veriler sağlamakla birlikte, dikey boyut ölçümleri için üretici firma talimatları ve magnifikasyon faktörleri göz önüne alınarak panoramik radyografi kullanılması mümkündür. Panoramik radyografi görüntülerinde bütün görüntüyü kapsayan tek bir magnifikasyon oranı belirlemek mümkün değildir.

Radiographic evaluation is an important point for the success of implant therapy and the fidelity level of measurements affect the results of treatment. The aim of our study was to evaluate the effect of positioning on panoramic radiographies and cone beam computed tomography images and to analyse the differences between different positioning modalities according to tooth regions seperately. For this purpose, equal sized implant shaped pins were inserted into each tooth region on a dry skull which are the same dimension and 15,9mm. For our study on 75 panoramic images and 24 cone-beam computed tomography (CBCT) images 2772 measurements were performed twice with one month interval by the same observer. There was no statistically significant difference between first and second measurements of the observer (P=0,992) and second measurements were used for statistical analyse. For the analysis of data Kolmogorov-Smirnov test for normality and Levene test for homogenity of variance were performed. Because of the normal distribution and homogenity of data, ANOVA and t test were used for statistical analysis which are the parametric tests. Both for panoramic and CBCT images the differences between magnification factors are statistically significant in maxillary molar and maxillary premolar regions for lateral position changes and in maxillary anterior, mandibular anterior and mandibular premolar regions for forward-backward position changes (p<0,05). For non-angular forward-backward position changes of dry skull the differences between magnification factors were statistically significant for all regions of the jaws (p=0,00). When the positioning was in front of the '0' plane the magnification factor was minimum and increased with moving to the backwards. In conclusion, the magnification of the vertical dimension varies according to skull positioning. Although the measured dimensions on CBCT images are highly accurate, for the vertical dimensional measurements, panoramic radiographs may be used considering the instructions of manufacturer and magnification factors. It is not possible to apply a general magnification factor for panoramic images.