Bu çalışmada akaryakıt sektörünün sadece akaryakıt istasyonlarında satılan ürünlerden ibaret olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Petrol ve akaryakıt sektörünün en önemli faaliyeti olan arazi üzerinden bilgi toplamak, sismik sistem ve radyoaktivite gibi yöntemlerle Jeoloğun önüne gelen resmi incelemesi sonucu Petrollü olarak değerlendirilen yerde Sondaj kuyusu kazmayla başlayan süreç anlatılmıştır. Ayrıca petrolün üretilmesi, ayrıştırılması (rafineri), taşınması ve en son akaryakıt istasyonlarında satışına kadar olan süreç anlatılmıştır. Amaç, Türkiye'de akaryakıt sektöründe gerek uygulama gerekse mevzuat açısından bilgi ortaya koymaktır. Ayrıca bu çalışmada, sektör hakkında geniş bilgi verilmekle birlikte, dağıtıcıları tanıma, bayileri tanıma konularında bilgi verilmiştir. Türkiye akaryakıt sektöründe 2005 yılı önemli bir yıldır. Çünkü akaryakıt sektöründe yeni düzenlemeler getirilerek tam rekabete dayalı serbest piyasa sisteminin de miladı kabul edilen 5015 no'lu petrol piyasası kanunu, 20 Aralık 2003 tarihli resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Türk akaryakıt sektörünün bu kanun ile düzenlenmesi görevi Enerji Piyasası Düzenleme kuruluna (EPDK) verilmiştir. Kanunla düzenlenen bu dönemde lisans uygulaması, serbest piyasa fiyatlandırması uygulaması, ithalat serbestliği, ulusal marker uygulaması, altmış bin ton (60.000 ton) uygulaması. Ulusal stok, projeksiyon/bildirim, serbest kullanıcı, idari para cezaları, kısıtlamalar getirilmiştir. Yeni düzenlemeler ile yurt dışı ve yurt içi kaynaklardan temin edilen petrolün doğrudan veya işlenerek ekonomik ve güvenli bir şekilde rekabetçi ortamda, kullanıcılara sunulmasına ilişkin piyasa faaliyetlerinin istikrarlı, eşitlikçi ve şeffaf bir biçimde sürdürülebilmesi için yönlendirme, denetim ve gözetim faaliyetlerinin düzenlenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda akaryakıt dağıtıcıları ile bayiler arasındaki ilişkiler öne çıkmaktadır. Bu çalışmada, dağıtıcı ve bayi arasındaki ilişkiler ürün, fiyat, tutundurma, dağıtım, tedarik zinciri, değer zinciri, güç ve çatışma bağlamında incelenmiş olup önerilerde bulunulmuştur. Bununla beraber, Türkiye akaryakıt sektörü kapsamında, 5015 numaralı Petrol Piyasası Kanunu ve sonrası Türkiye akaryakıt dağıtım sektöründeki önemli gelişmeler, akaryakıt ve LPG sektörüne ilişkin tanımlar, akaryakıt ve LPG fiyat oluşumu hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde Türkiye'de faaliyet gösteren akaryakıt dağıtım firmaları, bunların pazar payları ve Türkiye'deki akaryakıt firmalarının, tüketicilere uyguladığı akaryakıt pazarlama aşamasında dağıtıcı ile bayi arasında ki ilişkilerde ürün, fiyat, tutundurma, dağıtım, tedarik zinciri, değer zinciri, müşteri ilişkileri, güç, çatışma bağlamında incelenmiştir. Ayrıca dağıtıcı ile bayi arasındaki ilişkilerde pazarlama bileşenleri ve diğer faktörlerin bir biri ile ilgili ilişkileri incelenmiş ve bir alan araştırması yapılmıştır. Alan araştırması sonuçlarına göre genel bir değerlendirme yapılarak sonuç ve öneriler geliştirilmiştir.
In this study, I tried to determine that the fuel oil sector as they are not only composed of the fuel products that are being marketed in the gas stations. Rather, their most important activities can be considered the whole process of oil explorations starting with data collection from the fields, geologists? investigation of the depicted picture by means of seismic and radioactive systems and finally drilling the determined spot. In addition, I explained the process of production, refinery, logistic and retailing of the oil on the gas stations. 2005 is an important year for the fuel oil industry in Turkey. Because 5015 Serial Numbered Oil Marker Law which was taken as milestone of the free market system based on full competition by introducing new regulations to the fuel oil industry upon its passing through the senate on 20th December 2003. This law gives the authority of the regulation of the fuel oil industry to the Energy Market Regulation Committee (EPDK). In this period, the license, free market pricing applications, freedom for import, national marker application and sixty thousand tones (60,000t) applications are regulated under the coverage of law. New regulations are targeting providing activities to direct, to monitor and to regulate the market activities for both directly or indirectly processed oil acquired from both internal and external markets to supply the consumers in an economic and reliable manner in a competitive, just and clear environment. National stock, projection/declaration, free user, monetary fines and several restrictions were introduced. The research presents information about the fuel oil industry in both application and legislation. Furthermore, detailed information about the industry was presented for instance distributors and dealers in the sector. The study also includes information about fuel oil law, its application, important changes in the fuel oil distribution system, definitions about fuel oil and LPG industry and fuel oil and LPG pricing in terms of the fuel oil industry in Turkey, upon the issuance of the 5015 serial numbered fuel market law. In the third section, the fuel oil companied operating in Turkey, their market shares, and fuel oil companies? product, price, promotion, distribution, supply chain, value chain, customer relationships, strengths of the fuel oil companies in Turkey were analyzed; and accordingly significant results were tried to be acquired. Moreover, the relationship of the marketing elements and other factors between distributor and seller were investigated. Their operations were presented with sample applications. The relationship between fuel oil distributors and seller were determined based on the opinions of customers as a third party according to their demographic characters.
