Bu araştırmanın amacı; kök kanal tedavisinde başarısızlığa sebep olan faktörlerin araştırılması ve diş dokularının mineral içeriğinde meydana gelen değişikliklerin, dişin farklı bölgelerinde SEM-EDX yöntemi kullanılarak incelenmesidir. Araştırmaya daha önce kök kanal tedavisi görmüş olan dişlerinden ağrı, şişlik, çiğneme esnasında problem vb. şikâyeti bulunan 671 hastadan toplam 1000 adet başarısız olmuş diş dâhil edildi. Etik kuruk onayı alındıktan sonra, her hastadan demografik bilgiler (yaş, cinsiyet, öğrenim durumu, mesleği, aylık gelir seviyesi), sistemik hikâye (sistemik hastalıklar, ilaç kullanımı, alerji), dental hikâye (esas şikâyeti, diş hekimine gitme sıklığı, daha önce ağartma tedavisi görmüş mü?), alışkanlıklar (Sigara, alkol, gazlı içecek, tatlı, çay/kahve tüketimi, parafonksiyonel alışkanlıklar), ekstraoral, intraoral ve radyolojik muayene, ilgili dişin durumu (ağrı, perküsyon, palpasyon, mobilite, travma hikayesi), üst restorasyonunun durumu (varlığı, tipi, post ve/veya kron mevcudiyeti, tedavi öncesi durumu) ve başarısızlık sebebi (vertikal kök kırığı, protetik, periodontal, restoratif-endodontik sebepler, restore edilemeyen çürük/kırık vb.) ile ilgili soruların bulunduğu bir form aynı kişi tarafından hasta ile birebir konuşma yoluyla dolduruldu. Her başarısız olmuş diş için bir ana başarısızlık nedeni kaydedildi. Çekilen dişler arasından tek köklü 20 adet diş ve 20 adet kök kanal tedavisi görmemiş, ortodontik veya periodontal nedenlerle çekilmiş, çürüksüz, restorasyonsuz tek köklü insan daimi dişi, mineral miktarındaki değişikliklerin endodontik tedavide başarısızlık ile olası ilişkisinin araştırılması için SEM-EDX analizine gönderildi. Başarısızlık sebepleri, hasta ve diş ile ilgili verilerin istatistiksel analizi ki kare testi ve SEM-EDX analizi sonucunda elde edilen verilerin istatistiksel analizi ise tek yönlü varyans analizi ile yapıldı. Sonuç olarak, başarısızlık sebepleri arasında fark bulunmuştur (p<0.01). En sık gözlenen se-bep %43,9 oranla restoratif&endodontik sebeplerdir. Protetik sebepler %20,3, endodontik başarısızlık %9,9, endodontik sebepler %6,7, periodontal sebepler %4,5, restore edilemeyen çürük %4,2, restore edilemeyen kusp kırığı %4,1, restoratif sebepler %2,4, vertikal kök kırığı %2,3, sosyal endikasyon %0, 9, perforasyon/stripping %0,7 ve ortodontik sebepler %0,1 oranında gözlenmiştir. SEM-EDX analizinin sonuçlarına göre ise kök kanal tedavisi olan dişlerde kontrol grubuna göre karbon, kalsiyum, fosfor, alüminyum ve klor açısından fark bulunmuştur (p<0.01). Bu çalışmada üst restorasyonun ve kök kanal tedavisinin kalitesinin başarı açısından önemli olduğu ve kök kanal tedavisi sırasında diş dokusunda önemli mineral değişiklikleri gözlendiği sonucuna varılmıştır.
The purpose of this study was to investigate the reasons for failure of root canal theraphy and the differencies in the mineral content of dental tissues in varied areas of the tooth using SEM-EDX method. From 671 patients who had complaint like pain, swelling, percussion etc. from the teeth which underwent root canal theraphy before, totally 1000 teeth were participated to the study. After getting consent from the Ethical Committee, a questionnaire was filled by the same practitioner via speaking one-to-one. The questionnaire included informations about the patient (age, gender, educa-tion level, job, seniority), medical story (diseases, taking pills, allergy), dental story (main complaint, dental frequency, bleaching story), habits (smoking, alcohol, fizzy drink, sugar, drinking to tea/coffee, parafunctional habits), extraoral and intraoral examination, status of related tooth (pain, percussion, palpation, mobility, trauma story), status of coronal restoration (presence, type, presence of post and/or cron, status of before treatment) and reason of failure (vertical root fracture, protetic, periodontal, restorative&endodontic, nonrestorable caries/fracture). One main reason was recorded for each failured tooth. Twenty anterior teeth from extracted endodontically treated teeth and 20 extracted human anterior teeth which had no root canal theraphy, no caries or restoration, extracted for periodontal or orthodontic reasons were send for SEM-EDX analysis to investigate the probable relationship between mineral content of the teeth and root canal theraphy. The associations between reasons for failure, patient and tooth were tested by using ?2 and the data from SEM-EDX analysis were tested by using one way anova test. At the end of this study, there was significant difference between reasons for failure (p<0.01). the most common reason for failure was restorative&endodontic 43,9%. Other reasons were inspected as follows: prosthetic 20,3%, endodontic failure 9,9%, endodontic reasons 6,7%, periodontal 4,5%, nonrestorable caries 4,2%, nonrestorable cusp fracture 4,1%, restorative 2,4%, vertical root fracture 2,3%, social indication 0,9%, perforation/stripping 0,7% and orthodontic reasons 0,1%. According to the SEM-EDX analysis there was a significant difference about carbon, calcium, phosphorus, aluminium and chlorine between the root canal theraphy group and the control group (p<0.01). In conclusion, coronal restoration and quality of root canal theraphy are important for sucess and during root canal theraphy there are important differencies in mimeral content of the tooth structure.
