Sanatta en güzel kıvam : Ahsen-i Takvîm

Abstract

Ahsen-i Takvîm ve sanat bir birini tamamlayan iki kavramdır. Ahsen-i Takvîm vasfını taşıyan her nesnenin haliyle sanat değeri olan bir yanı vardır. Aynı zamanda herhangi bir şeye sanat vasfını verebilmemiz için, kıvamı güzel veya güzel biçimde yapılmış olması gerekmektedir. Bu bakımdan sanat eserini ortaya çıkaran insan, kendisi de kıvam ve biçim açısından yaradan tarafından en güzel şekilde yaratılmıştır. İnsan, Allah?ın (cc.) bir halifesi olarak yaratılmıştır. Kendisine yaratılış esnasında, içine üflenen ruhla beraber intikal eden bazı özellikler onu diğer varlıklardan üstün kılmıştır. Bu üstünlük birçok davranışına yansıdığı gibi sanatına da yansımıştır. İnsan yaratılış itibariyle sahip olduğu güzellikleri başta tabiat olmak üzere, etrafında olan her şeyde görüp ona yakışacak şekilde bir eser ortaya çıkarmıştır. Bu nedenle sanat, insanın Ahsen-i Takvîm?i uygulamaya çabaladığı bir alan olmuştur. Bunun sonucu olarak artık sanatta Ahsen-i Takvîm vasfını hep aramıştır. Menşe?i Kur?an-ı Kerim olan ?Ahsen-i Takvîm? kavramından hareket ederek, önce ilahi sanat ve ardından doğa ve kâinattaki en güzel yaratılış biçimi ele alınmaktadır. Doğadaki altın oran bulunuşunu ve tecellisini inceledikten sonra da sanat eserlerine nasıl yansıtıldığını izah edilmiştir. Bu bağlamda mimari, geleneksel ve resim sanatından örnek verilmiştir. Bütün bunlar ele alınırken, ?Ahsen-i Takvîm? yani yaratılışın en güzel biçimini ile güzellik ve fıtratla bağlantısına değinilmiştir.

The best of stature (Ahsen-i Takvîm) and arts are two complementary concepts. Every object that bears the qualities of Ahsen-i Takvîm naturally has an artistic value. In addition, in order for anything to have the qualities of art, it must be made in or have the best of composition, i.e. stature. In this regard, man, who creates works of art, has accordingly been created in the best of stature and composition by The Creator. Man was created as the caliph of Allah. Various characteristics which passed to the human being through the soul blown into him during creation make him superior to all other creatures. This superiority is reflected in his arts as well as in many of his behaviors. Man has innately created works of art in a way that fits in well with his self, and with the beauties that he owns and sees all around him, i.e., especially nature. For this reason, art has always been an avenue of Ahsen-i Takvîm applications for man, whereby he has always been involved in the quest of achieving the qualities of Ahsen-i Takvîm. In the present study, divine art and the best form of creation in nature and universe were discussed respectively, based on the concept of ?Ahsen-i Takvîm? in the sense it is used in The Quran. The existence and manifestation of the golden ratio in nature were analyzed, and then how it was reflected in the work of arts was explained. In addition, examples from architectural, traditional, and art works were also included. Another point discussed in the study among others was the correlation between ?Ahsen-i Takvîm?, i.e. the best of form of creation, and beauty.