Sürdürülebilir ulaşımın sosyal boyutunda bisikletin yeri

Abstract

Son yıllarda artan bireysel motorlu ulaşımın doğal ve yapılaşmış çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin kent ve kentlinin gündeminde oldukça yoğun bir şekilde yer alması, sürdürülebilir ulaşım sistemlerinin planlanması gerekliliğini ortaya koymuştur. Kentsel ulaşım sorunlarına gelecek kuşakları da gözeterek kalıcı çözüm sağlamayı amaçlayan sürdürülebilir ulaşımın önemli çalışma alanlarının birini de bisiklet ulaşımının desteklenmesi oluşturmaktadır. Ancak, günümüze değin sürdürülebilir ulaşıma yönelik yapılan çalışmalarda kullanıcıların göz ardı edilmesi ve sürdürülebilir ulaşımın planlama aşamasında sosyal boyutun ve kullanıcıların göz ardı edilmesi, bisiklet kullanımının benimsenmesini ve ulaşımın dengeli bir sistem sunmasına engel oluşturmaktadır. Bisiklet kullanımının sürdürülebilir ulaşımın sağlanabilmesi için temel kaynak ve itici bir güç olması nedeniyle, bisiklet ulaşımına yönelik kentlilerin davranış şekilleri sürdürülebilir ulaşım planlamasının sosyal boyutu için belirleyici olmaktadır. Daha dengeli, sağlıklı ve sürdürülebilir kentsel gelişmenin sağlanabilmesinde en önemli araç olan bisiklet ulaşımının sürdürülebilirlik ilkelerinden sosyal boyut çerçevesinde planlamak hedefi, bu tez çalışmasının temel araştırma konusudur. Bu çalışma ile amaçlanan; sürdürülebilir ulaşımın sosyal boyutunun bisiklet kullanımı üzerine etkilerini ortaya koymak ve bisiklet ulaşımının sürdürülebilir ulaşımın sosyal boyutu ve ilkeleriyle değerlendirilerek, kentlerde herkese eşit ve güvenli ulaşım imkânının tanınması ve kentsel yaşam kalitesinin arttırılmasına yönelik önerilerin geliştirilmesidir. Araştırmanın konusu, Konya kenti bisiklet ulaşımıdır. Araştırmanın kapsamını; sürdürülebilir ulaşımın sosyal boyut göstergeleri eşliğinde (eşitlik, erişilebilirlik, sağlık ve güvenlik, bireysel sorumluluk, bütüncül planlama, kültürel değerler ve alışkanlıklar) bisiklet ulaşımının geliştirilmesi oluşturmaktadır. Bu çalışmanın özgün karakteri; sürdürülebilir ulaşımın sosyal boyutunun bisiklet ulaşımında irdelenerek, Konya kenti örneğinde, farklı toplumsal grupları içeren sosyo-kültürel ve mekânsal boyutlarının bulunduğu ve katılımın anahtar faktör olarak öne çıktığı sürdürülebilir ulaşımın sosyal boyut sürecini tanımlamasıdır.

The fact that negative effects of increased individual motorized transportation on natural and structured environment has been intense on city and citizen agenda, has propounded the necessity of sustainable transportation system planning. One of the important fields of sustainable transportation intending to provide permanent resolutions for urban transportation problems by pursuing future generations is the support for bicycle transportation. However, ruling out users in studies about sustainable transportation that have been conducted so far and ignoring users and social dimension of sustainable transportation in planning stage has caused bicycle use disapprobation and constitutes an impediment on transportation about presenting a balanced system. Owing to the fact that bicycle use is a main source and a propellant power for sustainable transportation, patterns of behaviors of citizens toward bicycle transportation becomes determinative for social dimension of sustainable transportation planning. The most significant tool in procurement of a more balanced, healthier and more sustainable urban development, bicycle use of sustainability principles generates the aim and the search of this thesis. The aim in this study is to propound the effects of social dimension of sustainable transportation on bicycle use and to evaluate bicycle use with this social dimension of sustainable transportation and principles and accordingly to make suggestions on increase of urban life quality and on equal, safe transportation facilities in cities. The subject of the study is Konya city bicycle transportation. The scope of the study consists of development of bicycle transportation in company with social dimension indicators (equality, accessibility, health and safety, individual responsibility, holistic planning, cultural values and habits). Original texture of the study is the specification of social dimension of sustainable transportation that shows itself as a key factor in participation, spatial and socio-cultural dimensions including different social groups by researching bicycle transportation in Konya city sample.