Ergenlerin kişilik özelliklerinin stresle başa çıkma ve bazı özlük niteliklerine göre karşılaştırmalı olarak incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ergenlerin kişilik özelliklerinin stresle başa çıkma stratejisi düzeyleri (düşük orta yüksek), cinsiyet, sınıf, sosyoekonomik düzey, lise türü, anne-baba eğitim durumu, anne-baba ile çatışma yaşayıp yaşamaması, karşı cinsiyetle arkadaşlık ilişkileri, sigara kullanma davranışı ve dış görünüşünden memnun olup olmama değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşmakta mıdır? Ve ergenlerin kişilik özellikleri ile stresle başa çıkma stratejileri arasında anlamlı düzeyde bir ilişki var mıdır? Sorularına yanıt aramaktır. Araştırmanın örneklemi İstanbul'da lise eğitimine devam eden 205'i kız 199'u erkek olmak üzere toplam 404 öğrenciden oluşmuştur. Araştırmada ?Kişisel Bilgi Formu?, ergenlerin kişilik özelliklerini ölçmek amacıyla Özgüven tarafından geliştirilen ?Hacettepe Kişilik Envanteri? (HKE) ile Aysan tarafından geliştirilen Stresle Başaçıkma Stratejileri Ölçeği? uygulanmıştır. Tüm analizlerde önemlilik düzeyi .05 olarak alınmıştır. Ergenlerin kişilik özelliklerinin (kişisel uyum, sosyal uyum ve genel uyum) stresle başa çıkma düzeyleri (düşük, orta yüksek), sınıf, lise türü, anne-baba eğitim durumu, sosyoekonomik düzey, anne-baba ile çatışma yaşayıp yaşamaması, karşı cinsle arkadaşlık ilişkileri, sigara kullanma davranışı ve dış görünüşünden memnun olup olmama değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşıp farklılaşmadığı t testi ve varyans analizi, Ergenlerin kişilik özellikleri ile stresle başa çıkma stratejileri arasında anlamlı düzeyde bir ilişki olup olmadığını Pearson Momentler Korelasyon Katsayısı kullanılarak ölçülmüştür. Farklı problem çözme ve sosyal destek stratejileri düzeyine sahip ergenlerin kişisel uyum, sosyal uyum ve genel uyum düzeyleri arasında bir farklılaşma bulunmazken farklı kaçınma stratejisi düzeylerine sahip ergenlerin kişisel, sosyal ve genel uyum düzeyleri arasında önemli bir farklılaşma bulunmuştur. Araştırmada erkek öğrencilerinin kız öğrencilere göre kişisel uyum ve genel uyum puanlarının daha yüksek olduğu, kız ve erkek ergenlerin sosyal uyum puanları arasında bir farklılık olmadığı bulunmuştur. Öğrencilerin kişisel, sosyal ve genel uyum düzeylerinin sınıf düzeylerine ve anne baba eğitim düzeyine göre farklılaşmadığı ortaya çıkmıştır. Anadolu Lisesi öğrencilerinin Genel Lise öğrencilerine göre kişisel uyum puanlarının daha yüksek olduğu, ancak sosyal ve genel uyum puanlarının, Anadolu lisesi öğrencisi ile Genel lise öğrencisi olmaya göre farklılaşmadığı belirlenmiştir. Analiz sonuçları, ergenlerin kişisel uyum düzeyleri arasında bağlı oldukları sosyoekonomik düzey bakımından anlamlı bir fark olduğunu göstermektedir. Ergenlerin sosyo-ekonomik durumlarına göre sosyal uyum düzeyleri farklılık göstermemektedir. Analiz sonuçları, ergenlerin genel uyum düzeyleri arasında bağlı oldukları sosyoekonomik düzey bakımından anlamlı bir fark olduğunu göstermektedir. Anne baba ile çatışma yaşamayanların yaşayanlara, karşı cinsle rahat arkadaşlık kurabilenlerin kuramayanlara, sigara içmeyenlerin içenlere, dış görünüşünden memnun olan ergenlerin olmayanlara göre kişisel, sosyal ve genel uyum puanları yüksektir. Ergenlerin kişisel uyum ve genel uyum düzeyleri ile problem çözme davranışı arasında ilişki bulunamamıştır. Ergenlerin sosyal uyum düzeyleri arttıkça problem çözme davranışının arttığı söylenebilir. Ergenlerin kişisel uyum, sosyal uyum ve genel uyum düzeyleri ile sosyal destek arasında ilişki bulunamamıştır. Ergenlerin kişisel, sosyal ve genel uyum arttıkça kaçınmanın azaldığı söylenebilir.

The aim of this study is to understand how the personality characteristics of adolescent affect the strategies levels of coping the stres (low,medium,high) and whether, sex, class, socioeconomic grade, the type of schools, the education level of parents, whether there is a fight with parents or not, whether establishing a relationship with the opposite sex or not, the act of smoking and whether being happy with his/her outward affect to this strategies or not andis there an important relation between adolescents personality characteristicc and the strategies of coping stres. The sample for the study consisted of 404 Puplic High Scool students (205 famele and 199 male) in İstanbul. They were administered the Personal İnformation From, Hacettepe Personality Inventory by Özgüven(HKE) and Coping Stres Strategies Scala by Aysan. The importance level for all analysles is designated as .05. The personality characteristics (individual, social and general harmony) of adolescent affect the strategies levels of coping the stres (low, medium, high) change accord to sex, class, socioeconomic grade, the type of schools, the education level of parents, whether there is a fight between parents or not, whether establishing a relationship with the opposite sex, the act of smoking and whether being happy with his/her outward or not is surveyed by using t test variation analysis. There is a relation between the personality characteristics and the strategies of coping the stres or not is surveyed by using the Pearson Moments Coefficient of Correlation. There are not differences between individual, social and general harmony levels of adolescents who have different solving problem and social support strategies, but there are important differences between individual, social and general harmony levels of adolescents who have different avoiding strategies levels. This Project showed that the school boy?s individual and general harmony points are higher than schoolgirl?s and the social harmony points do not depend on the difference of sex. The student?s individual, social and general harmony level do not change according to a class or an education level of parents. The individual harmony points of an Anatolian High School?s students are higher than a Normal High School?s Students but there is no difference between their social and general hamony points. The results of analysis show that there is a difference between the individual harmony levels of the adolescents in point of the socioeconomic level. The socioeconomic situations of adolescents do not affect their social harmony level. The results of analysis show that there is a difference between general harmony level of the adolescents in point of the socioeconomic level which they belonging to. The adolescents who the not fight with their parents can establish a friendship with opposite sex very easily are non-smoker and happy with their outward are dominant than others in point of individual, social and general harmony. The individual and general harmony levels of a adolescents are not effective on solving problems. The act of solving problem has increased while the social harmony level has increased too. There is no relation between individual, general, social harmony levels and social support. While the harmony of individual, social and general of adolescents increases, the act of avoiding decreases.