Sunulan çalışmada amaç, seksüel sezondan hemen önce ek konsantre yem ile flushing yapılan ve bir süperovulasyon programına alınan bazı yerli koyun ırklarında, ham proteinin, kan üre nitrojen, ovaryum fonksiyonu, fertilizasyon, uterus fizyolojisi ve embriyo kalitesi üzerine etkisini araştırmaktır. Koyunlar senkronizasyon programına alınmadan en az 15 gün önce %12 (n=21) %15 (n=21) ve %18 (n=21 ham protein içeren konsantre yemlerle kaba yeme ek olarak flushing besisine alınmıştır. Senkronizasyon amacıyla 12 gün süreyle FGA içeren süngerler intravaginal olarak uygulanmış ve izleyerek pFSH ile azalan dozlarda 8 doz süperovulasyon sağaltımı uygulanmıştır. Doğal aşım yoluyla fertilitesi kanıtlanmış koçlarla birebir çiftleştirilen koyunlardan östrusun 7. günü sabahı laparatomi ile karın boşlukları açılarak uterus yıkama ile blastosist aşamsındaki embriyolar toplanmıştır. Toplanan embriyolar kalitelerine göre IETS kriterlerine göre değerlendirilmiştir. Farklı günlerde ölçülen BUN değerleri açısından gruplar arasında istatistiki olarak fark önemsizdir (p<0,05). Ancak protein seviyesi arttıkça ortalama BUN değerlerinin de arttığı gözlenmektedir. Uterus fizyolojisi açısından yıkama esnasındaki uterus pH'sı ve sıcaklığı arasında istatistiki olarak fark önemsizken (p<0,005) protein seviyesi arttıkça uterus pH'sının azaldığı izlenmiştir. Ovaryum fonksiyonu açısından gruplara göre toplam ve ortalama luteal oluşumlar karşılaştırıldığında istatistiki açıdan fark önemsiz (p<0,05) olsa da toplam ve ortalama olarak grup 2'de en yüksek (181;8,61) CL sayısına ulaşılırken grup 3 (132;6,28) ve grup 1 (155;7,38) de daha az sayıda luteal oluşum saptanmıştır. Yine istatistiki olarak bir fark bulunamasa da fertilizasyon oranları açısından en yüksek fertilizasyon oranlarına grup 2'de ulaşılmıştır. Nitekim yine istatistiki yönden önemsiz olmakla (p<0,05) birlikte en çok sayıda iyi kalite embriyoya da grup 2'de rastlanılmıştır. Sonuç olarak fertilize olmayan oosit sayısındaki ve ovule olmayan follikül sayısındaki önemli orandaki (p<0,05) yükseklik ve iyi kalite embriyo sayılarının, özellikle grup 1'e göre daha yüksek olması nedeniyle seksüel sezon öncesi ve esnasında kaliteli kaba yeme ilaveten %15 proteinli konsantre yemle ek beslemenin, reprodüktif performansı artırmak ve iyi kalite ve daha çok sayıda embriyo elde etmek amacıyla kullanılabileceği ancak konu ile ilgili daha ayrıntılı çalışmaların yapılması gerektiği düşünülmektedir.
Aim was to evaluate effect of crude protein on blood urea nitrogen (BUN) ovarian function, fertilization, uterine physiology and embryo quality in some native breeds ewes exposed to superovulation program after feeding with additive concentrate feeding just before sexual season. Ewes were fed a concentrate feeding containing 12% (n=21), 15% (n=21) and 18% (n=21) crude protein starting minimum 15 days before synchronizastion protocol as flushing. For synchronization of estrus FGA intravaginal sponge was inserted for 12 days and pFSH examined for 8 decreasing dose for superovulation. The morning of seventh days uterus flushed and embryos reached blastosist stage was recovered by laparatomy after each ewe propagated for one to one with fertility proven rams. Recovered embryos was qualified under the IETS criterios. There were no statistical differences between BUN values measured at different days (p<0,05). But increasing protein levels with elevated BUN values were observed. In terms of uterus physiology by means of pH and temperature was assessed in uterus flushing although there were no statistical differences (p<0,05) when the protein levels increasing uterus pH elevated was followed. Ovarian function in terms of groups according to the total and the average luteal formation compared difference was statistically insignificant (p <0,05), but the total and average values, group 2 has the highest (181;8,61) the number of CL, while group 3 (132;6,28) and group 1 (155;7,38) were detected in fewer luteal formation. Conversely, a statistically significant difference found, in terms of fertilization rate the highest in group 2 was reached. Indeed, but still statistically insignificant aspects (p <0,05) together with the large number of good quality embryos in group 2 were observed. As a consequences in the number of unfertilized oocytes and anovulated follicles significantly (p<0,05) high in good quality embryosespeciallyaccording to group 1 claim that before and during sexual season the alfalfa feeding in addition to 15% protein concentrate additional feeding is improving reproductive performance and good quality and total number of embryos in order to obtain more couldutilize about, but more work needs to be done on the subject is thought to be.
