Bu çalışmada, yumurtaya verilen aflatoksin BI (AFBı)'in broilerlerde, tibia'mn ve bunun büyüme plakasının embriyonik gelişimi üzerindeki etkileri histolojik ve histometrik yöntemlerle belirlenmiştir. Çalışmada, AFBı'in embriyotoksik etkileri de incelenmiştir. Materyal olarak, ticari bir işletmeden temin edilen Hubbard ırkı broiler damızlıklara ait olan toplam 1024 adet kuluçkalık yumurta kullanıldı. Yumurtalar aşağıdaki gruplara ayrıldı; l-kontrol grubu, 2-delinip-kapatüan grubu, 3-solvent grubu, 4~2.5ng AFBı/yumurta, 5-5ng AFBı/yumurta, 6-7.5ng AFBı/yumurta, 7-10ng AFBı/yumurta, 8-15ng AFBı/yumurta, 9-17.5 ng AFBı/yumurta, 10-20 ng AFBı/yumurta grubu. İnkübasyonun hemen öncesinde, her yumurtaya 20 ul test solüsyonu, hava kamarası yoluyla enjekte edildi. Embriyonik dönemin farklı günlerinde açılan yumurtalardan elde edilen embriyoların gelişme evreleri Hamburger-Hamilton skalasına göre tespit edilerek, embriyonik ölümlerin bu skalasına göre dağılımları belirlendi. Elde edilen sayısal veriler istatistiksel yöntemlerle analiz edildi. 63 Kuluçka dönemi boyunca açılan yumurtalardan elde edilen embriyoların rölatif embriyo ağırlıkları hesaplanarak, gruplar arasındaki farkların önem dereceleri belirlendi. Sonuçlar; AFB ı verilen grupların rölatif embriyo ağırlıklarının kontrol, delinip-kapatılan ve solvent gruplarınınkilerden önemli derecede (PO.05) düşük olduğunu ortaya koymaktadır. Kuluçkadan çıkışın ilk günü ile kuluçkadan çıkışı takip eden 1. haftada, ortalama civciv canlı ağırlıklarında da söz konusu gruplar arasında önemli (P<0.05) farklar bulunmakla birlikte, 2. haftada ortalama civciv canlı ağırlıkları birbirine oldukça yakındır (P>0.05). Verilen AFB^in dozundaki artışlara paralel olarak, grupların embriyonik mortalitelerinin de arttığı tespit edildi. Kontrol grubu ve delinip-kapatılan grupla deney gruplarının mortaliteleri arasındaki farklar önemli (P<0.05) iken; solvent, 2.5 ng, 5 ng ve 7.5 ng AFB ı/yumurta gruplarının mortaliteleri arasındaki farklar önemsizdi (PX).05). Deney gruplarından; 15 ng AFBı/yumurta grubuyla 17.5 ve 20 ng AFBı/yumurta gruplarının mortaliteleri arasındaki fark ise önemliydi (P<0.05). Bununla birlikte, 17.5ng AFBı/yumurta grubuyla 20ng AFBı/yumurta gruplarının mortaliteleri arasındaki fark önemsiz bulundu (P>0.05). Çalışmada, kuluçkanın değişik dönemleri ile kuluçka sonrası dönemlerde tibia örnekleri alındı. Alman tibia örneklerinin ağırlıkları ve uzunluklarının tespit edilmesi yanında, tibianın proksimal bölgesi, orta hattı ve distal bölgelerinin kalınlıkları ölçüldü. Tibianın histolojik yapısının belirlenmesi amacıyla, alınan doku örnekleri uygun histolojik yöntemlerle işlenerek preparatlar hazırlandı. Hazırlanan preparatlar ışık mikroskobuyla incelenerek, proksimal büyüme plakasındaki zonların genişlikleri çizgi oküler mikrometre yardımıyla belirlendi. Her gruptan belirli sayıdaki embriyo bütün olarak (in toto) tespit edilerek Alizarin Red-S ile boyandı. Elde edilen veriler istatistiksel yöntemlerle analiz edilerek, gruplar arası farkların önem dereceleri belirlendi. Sonuçlar, AFB l verilen grupların ortalama tibia uzunlukları ve ağırlıklarının, kontrol ve delinip-kapatılan ve solvent gruplarınınkilerden önemli (p<0.05) derecede düşük okluğunu ortaya koymaktadır. Histolojik kesitler üzerinde yapılan incelemelerde, embriyonik dönemde manşon şeklindeki ossifikasyon merkezinin grupların tamamında kuluçkanın 7. gününde şekillenmiş olduğu dikkati çekti. Hem embriyonik ve hem de kuluçka sonrası dönemlerde meydana gelen 64 kemikleşme olaylarının, grupların tamamında benzer seyir izlediği tespit edildi. Büyüme plakasında yapılan ölçüm sonuçlarına göre proliferatif ve hipertrofik zonlar, AFBı verilen gruplarda önemli derecede (P<0.05) incelmiş oldukları halde; tranzisyonel zon, özellikle yüksek doz gruplarında (17.5 ng ve 20 ng/AFB ı/yumurta) gruplarında önemli derecede (P<0.05) genişlemiş durumdaydı. Sonuçlar, yumurtada 15 ng/yumurta dozundan yüksek dozda bulunan AFBı' in embriyonun iskelet sisteminde gelişme geriliğine neden olduğu ve etkilerinin özellikle tibia ile bunun büyüme plakasında daha belirgin biçimde ortaya çıktığını göstermektedir. Benzer bulgular kuluçka sonrası ilk iki haftalık dönemlerde de gözlenmektedir. Etkilenen hayvanlarda büyüme plakasındaki proliferatif ve hipertrofik zonlar daralırken, tranzisyonel zonun kalınlaşması, bu hayvanların iskelet sisteminde kuluçka sonrası dönemde bazı bozuklukların ortaya çıkabileceğini göstermektedir.
In this study, detrimental effects of aflatoxin BI (AFBı) on the embryonic development of tibia and its proximal growth plate were determined by means of histological and histometric methods. in the study, embryotoxic effects of Af B ı were also investigated. Fer this purpose, 1024 eggs of Hubbard parent stocks were used. The eggs were divided intd the groups as follows:l. controls, 2. Drilled-sealed group, 3. solvent group, 4. 2.5 ng AFBı/egg group, 5. 5 ng AFBı/egg group, 6. 7.5 ng AFBj/egg group, 7. 10 ng AFBj/egg group, 8. 15 ng AFBı/egg group, 9. 17.5 ng AFB|/egg group and 10. 20 ng AFBı/egg group. Test solutions were injected via air-sac just prior to the settlement of the eggs into the incubator. Eggs from each group were opened on various days of the incubation and developmental stages of embryos were determined according to the Hamburger-Hamilton scale. Number of dead embryos from each group were determined and mean embryonic mortalities of the groups were calculated. Data was analysed by using statistical methods. Relative embryo weights were calculated and displayed as percentages, through the incubation period. Significance of the differences between mean values of the groups were determined statistically. Also mean live chick weights of the groups were determined at la and 2nd weeks of post hatch. The results have revealed that mean relative embryo weights of controls, drilied-sealed and solvent groups were significantly (P<0.05) higher than those of the AFBı treated groups. Moreover, mean chick live weights vvere also lower in the treatment groups at l51 weak of posthatch, However mean chick weights of both nontreated and AFBı treated groups vvere quite similar (P>0.05), at 21*1 weak of post hatch period. The higher doses of AFBı caused higher mortality values. The differences between controls, drilied-sealed group and AFBı treated groups vvere significant (P<0.05) whereas, the mortality values of the groups solvent and, 2-5 ng, 5 ng, 7.5 ng AFBı/egg groups were quite 66 similar (PX).05). From experimental groups, 15 ng AFBı/egg group had significantly lower mortality (P<0.05) than 17.5 ng and 20 ng AFBı/egg groups. Nevertheless, there was no signifıcant difference (P>0.05) between 17.5 ng and 20 ng AFBı/egg groups. in the study, tibial tissue samples and tibial measures were also taken at differeıtf periods of the incubation and at l51 and 2nd weeks of posthatch. Tibial weights, tibia lengths and also vvidths of proximal, midd portion and distal regions of the tibia were determined. in order to observe histology of tibia, the tissue samples were decalcifıed when it is necessary, dehydrated, cleaned and immersed in paraffin blocks by means of routine histological techniques. The blocks were cut into 5 um thick sections and stained with suitable staining methods and observed with light microscope. Histometric measurements on the tibial growth plate were done using a linear ocular micrometer. From each group, some of the embryos.wçre fbced as a whole (in toto) and stained whh Alizarin Red-S. The data were also analysed vvith statistical methods and the significance of the differences betvveen the groups were evaluated. The results of tibial measurements have revealed that AFBj treated groups displayed lower mean tibial lengths and weights when compared to the drilled-sealed and solvent groups (P<0.05). in microscopic observations of the tibial sections, the diaphyseal osseus collar vvss observed in ali groups at 7th day of the incubation. Osseos tissue development displayed similar course in ali groups. The results of the measurements of the growth pkte have shovved that both proliferative and hypertrophic zones get significantly (P<0.05) narrowed in ali AFB ı treated groups whereas, the transhional zone thickened, specifically in 17.5 ng AFB ı /egg and 20 ng AFB ı /egg groups when compared to the controls, drilled-sealed and solvent groups. The resuls have revealed that the AFB ı when found in the fertilized egg higher than 15 ng might interfere skeletal development and cause reterdation in the development of the embryonic skeletal system and the effects are more pronounced in tibia and its proximal growth plate. Similar results were also found through the first two week of post hatch period. Since both the proliferative and hypertrophic zones of the affected animals narrovved whereas, the transitional zone thickened, the results have shovved that some skeletal deformities might be expected at further stages of the posthatch period in the affected animals.
