Öğretmenlik formasyonu alan öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları (S.Ü.E.F. yaz kursu örneği)

Abstract

Araştırmanın bu bölümünde, araştırmanın özeti ile tespit edilen bulgular ve yapılan yorumlar çerçevesinde ulaşılan sonuçlar ve bu sonuçlar doğrultusunda geliştirilen önerilere yer verilmiştir. Özet Araştırmanın problemini "Öğretmenlik Formasyonu Alan Öğrencilerin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları" oluşturmaktadır. Araştırmada, Eğitim Fakülteleri tarafından Eğitim Fakülteleri dışındaki Fakülte ve Yüksekokul mezunlarına verilen öğretmenlik meslek bilgisinin öğretmen adayının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumuna etkilerinin değerlendirilmesi genel amaç olarak benimsenmiştir. Öğretmen adayının, öğretmenlik mesleğine yönelik tutumu üzerinde cinsiyet, öğrenim durumu, iş durumu, görev almak istenilen öğretim kademesi değişkenlerinin etkileri, araştırmanın alt problemlerini oluşturmaktadır. Araştırma, S.Ü. Eğitim Fakültesi tarafından 1994 - 1995 öğretim yılı "Öğretmenlik Formasyonu Yaz Kursu" na katılan öğrencilerden örnekleme giren öğrencilerin öğretmenlik tutumları ve öğrencilerin "Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum ölçeği" ndeki niteliklere verdikleri cevaplarla sınırlıdır. Araştırma, tarama (survey) modeli niteliğindedir. 1994 - 1995 öğretim yılı, S.Ü. Eğitim Fakültesi yaz formasyon kursuna katılan 1270 öğrenci araştırma evrenini, tesadüfi yöntemle seçilen lisans ve ön lisans mezunu 203 öğrenci de örneklem grubunu oluşturmuştur. 81 Araştırma da, dört maddelik kişisel bilgilerle ilgili soruların bulunduğu "Kişisel Bilgiler Formu" ile, Aşkar ve Erden tarafından geliştirilen likert tipi on maddelik "Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği" kullanılmıştır. Öğrencilerin ölçekteki niteliklerle ilgili olan "Tamamen Katılıyorum, Katılıyorum, Kararsızım, Katılmıyorum, Tamamen Katılmıyorum" seçeneklerinden kendilerine uygun olanı işaretlemeleri istenmiştir. Ölçek kursun başında ve sonunda iki kez uygulanarak veriler elde edilmiştir. Ölçekteki olumlu maddeler için 4, 3, 2, 1,0 ve olumsuz maddeler için 0, 1,2, 3, 4 puanlama sistemi ile, her öğrencinin birinci ve ikinci uygulamalardan aldığı tutum puanları belirlenmiştir. Veriler bilgisayar ortamına aktarılarak Excel 7.0 paket programı yoluyla verilerin betimsel ve istatiksel (t ve varyans) analizleri yapılmış, bu analizlere dayalı olarak elde edilen bulgular, tablo ve grafikler aracılığıyla yorumlanmıştır. Araştırma bulgularından örneklem grubunun %52,8'ünü erkekler ve %47,2'ünü kızlar; %24,1'ünü lisans ve %75,9'unu ön lisans mezunları; % 59,2'sini işsizler ve % 40.8'ini bir iş sahibi olanlar; % 64,6'sının lisede, %24.6'sınm ilkokul ve % 10,8'inin ortaokulda görev yapmak isteyen öğretmen adaylarının oluşturduğu görülmüştür. Kursun başında elde edilen bulgulara göre, kız öğrencilerin öğretmenlik tutumu erkek öğrencilere göre daha olumludur (kız: 32,47; erkek: 30,41). Öğrencilerin lisans ya da ön lisans mezunu olmalarının öğretmenlik tutumu yönünden bir fark göstermediği gözlenmiştir (lisans: 31; ön lisans: 31,51). Memur olarak çalışanların işsiz, işçi ve serbest meslek gruplarındakilere göre daha olumlu öğretmenlik tutumu gösterdikleri tespit edilmiştir. Ortaokulda görev almak isteyenler (33,18), ilkokul ve lisede görev almak isteyenlere göre daha olumlu öğretmenlik tutumu göstermişlerdir. 82 Kursun sonunda elde edilen bulgulara göre; kızlar ve erkeklerin öğretmenlik tutumları birbirlerine yakın bulunmuştur (kız: 32,47; erkek: 32,29). Lisans mezunu adayların öğretmenlik tutumu (31,89) ile ön lisans mezunu adayların öğretmenlik tutumu (32,81) arasında bir farklılığa rastlanmamıştır. İşçi olarak çalışan öğretmen adaylarının öğretmenlik tutumu (34,46), memur, işsiz ve serbest meslekle uğraşan adaylara göre daha olumlu bulunmuştur. İlkokulda görev almak isteyenlerin öğretmenlik tutumu(33,60), ortaokul ve lisede görev almak isteyenlere göre daha olumludur. Öğretmen adaylarının kurs başındaki ve kurs sonundaki ölçümlere ait ortalama farklarının manidarlığı t - testi ile sınanmış 1.2 puanlık farkın anlamlı olduğu görülmüştür. İlk ve son test puan farklarının cinsiyet değişkeni açısından incelenmesinde kursun öğretmenlik tutumunda meydana getirdiği fark manidar bulunmamıştır. Kursa katılan öğrencilerin lisans veya ön lisans mezunu olmaları öğretmenlik tutumu üzerinde bir farklılık meydana getirmemiştir (t: 0,32695). İlk ve son test puan farkları karşılaştırıldığında en önemli tutum değişmesi işçi ve serbest meslek sahibi olanlarda görülmüştür, bunlar kurstan azami yararlanmışlardır. İlk ve son test puan farklarına göre ilkokul ve lisede çalışmak isteyenler, ortaokulda çalışmak isteyen öğretmen adaylarına göre kurstan daha fazla yararlanmışlardır. Bu araştırma ile elde edilen bulgular ve varılan sonuçlara göre, öğretmenlik mesleğine ve öğretmenin yetiştirilmesine önem verilmesi, öğretmen atamalarında öğretmenin alan bilgisi, meslek bilgisi, genel kültür bilgisinin mutlaka aranması, bunun içinde gerekirse sınav yapılması, formasyon programlarının öğretmen ihtiyacını karşılamada yardımcı olacağı, ancak öğrencilerin formasyon programlarına seçme sistemleri ile alınmasının da yararlı olacağı önerileri geliştirilmiştir.