XII. yüzyıl Türkiye Selçuklularında Türkmenler

Abstract

Türk tarihinde ayrı bir yeri olan Türkmenler, devletlerin siyasi, askeri ve sosyal hayatında önemli bir konuma sahip olmuşlardır. Bu sebeple de onların yaşadıkları coğrafya ve kimlikleri ayrı bir önem kazanmaktadır. Orta Asya’dan Büyük Selçuklu döneminde ortaya çıkışları ve Anadolu’ya yönlendirilmeleri, bölgeye kitleler halinde gelen Türkmenlerin bu topraklar üzerindeki dağılımı, dönemin siyasi ve sosyal gelişmelerini anlamamız açısından gereklidir. Bu çalışmada Türkmenlerin Malazgirt zaferini sonrasında Anadolu toprakları üzerindeki yerleşimleri, Türkiye Selçuklu devletinin kendi birliğini korumak adına Türkmenlere karşı izlediği politikalar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Anadolu'nun fethedilmesinde önemli bir rol üstlenen Türkmenlerin, Bizans ve Haçlı ordularıyla yapılan savaşlarda Türkiye Selçuklu Devleti’nin askeri birliğinin temelini oluşturduğu görülmektedir. Siyasi hayat üzerinde bu kadar etkin olan ve nüfusun çoğunluğunu oluşturan Türkmenlerin sosyal hayat üzerinde de etkisi şüphesizdir. Anadolu’daki köy isimleri, vi giyim, yemek ve çeşitli adetler incelendiği zaman Türkmenlerin Orta Asya’dan itibaren kullandığı alışkanlıklarını bu topraklarda taşıdığı görülmektedir. Ayrıca onların sosyal hayatı incelendiği zaman maden işlemeyi bilen, hukuku olan son derece teşkilatlı bir yapıyla karşılaşmaktayız. Bu durum, Türkmenler için özellikle batılı yazarlar tarafından atfedilen “göçebe” kavramının son derece haksız bir değerlendirme olduğunu ortaya koymaktadır.

Principally, the answers we have found to the questions “Who Turkmen are” and “What kind of differences Turkmen have in comparison with other groups” help us understand the reasons of their operations under the empires Turkmen fell under domination. By this way, it becomes clear that the emergence of Turkmen in Great Seljuk Empire whose migration adventures starting in Central Asia we followed and its orientation to Anatolia, population distribution of Turkmen who came to Anatolia as crowds make it clear that Turkmen underlie Seljuk Empire of Turkey. Moreover, Turkmen, who held the most significant position in the battle with Byzantine and Crusaders during the establishment of the empire, proved to be not visitors but the owners of these lands, as well. In 12th century when Anatolia began to adopt Turkization and Islamize, the role and labor of Turkmen lie behind their daily life they brought from Central Asia viii to these lands. Besides limited information about the social life of Turkmen in 11th century, it is possible to discover the traces we resume even today.