Azerbaycanda 2-6 yaş arası gelişimsel açıdan yetersizlik gösteren çocukların ailelerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi

Abstract

Birçok sayıdaki genin dahil olmuş olduğu karmaşık genetik bir bozukluk olan otizm yaygınlığı itibariyle dünyaya gelen birçok çocuğun yaşamını etkilediği kadar bir o kadar da ailelerin yaşamlarını, davranışlarını ve ruh hallerini de etkilemektedir. Yürütülen bu araştırmada, Bakü'de yaşayan ve Bakü sınırları içerisindeki özel eğitim kurumlarından olan "Modern Psikoloji Merkezinde" eğitim alan 2-6 yaş arası otistik çocuğa sahip ailelerin problem çözme, iletişim, roller, duygusal tepki verebilme, gereken ilgiyi gösterme, davranış kontrolü ve genel işlevlerini belirleyebilmek için Bulut (1990) tarafından geliştirilen ve türkçeye uyarlanan Aile Değerlendirme Ölçeği ile incelendi. Çalışmada anne ve babaların eğitim düzeyleri, gelirleri, yaşları, otistik çocuklarının yaşları ve cinsiyetlerinin ailenin yapısal ve örgütsel özelliği ve aile üyeleri arasındaki etkileşime etkisi incelendi ve bunun sonucunda değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığına bakıldı. Yapılan analizler sonucunda çocuğun cinsiyeti ile duygusal tepki verebilme, roller ve genel işlevler arasında anlamlı farklılıklar vardır. Kız çocuk ebeveynlerinin bu bahsedilen işlevler açısından erkek çocukların ebeveynlerine göre daha sağlıklı olduğu görülmüştür. Çalışmada 4 yaşındaki çocukların ebeveynlerinin maddi ve manevi sorunlarını çözebilme becerisi 2 yaşındaki çocukların ebeveynlerine göre daha sağlıklı olduğu sonucu bulunmuştur. Çocuğun anne ve babası arasında aile işlevleri açısından anlamlı fark tespit edilmedi. Genel işlevler açısından en sağlıklı yaşın 38-43 aralığı olduğu bulundu. Ebeveynlerin eğitim durumu ve gelirlerinin aile işlevleri açısından anlamlı şekilde farklılaşmadığı görüldü.

Autism, a complex genetic disorder in which many genes are involved, affects the lives, behaviors and moods of families as much as it affects the lives of many children in the world. In this research, Families with autistic children between 2-6 years of age living in Baku and trained at the "Modern Psychology Center" from the private education institutions within the borders of Baku has been viewed to determine problem solving, communication, role, emotional response, necessary demonstration, behavior control and general functions with the Family Assessment Scale developed and adopted Turkish by Bulut (1990). In the study, the educational level, income, age of the parents, the age and gender of the autistic children, the structural and organizational characteristics of the family and the interaction effect between family members were examined and it was examined whether they differed according to the variables. As a result of the analyzes made, it has been found that the gender of the child differs in terms of emotional response, roles and general functions. It has been observed that females' parents are healthier than boys' parents in terms of these mentioned functions. In the study, it was concluded that parents of 4 year old children to the ability of solve the financial and moral problems was better than the parents of 2 year old children. No significant difference was found between the parents of the child in terms of family functions. No significant difference was found between the parents of the child in terms of family functions. In terms of general functions, the most healthy age range was found to be between 38 and 43 years. It was seen that the educational status and income of the parents did not differ significantly in terms of family functions.