Orhun bengü taşları üzerinde bugüne gelinceye kadar pek çok okuma çalışması yapılmıştır.
Vilhelm Thomsen ve Wilhelm Radloff’la başlayan abideleri okuma çalışmaları bugün de yurt içi ve
yurt dışındaki Türkologlar tarafından sürdürülmektedir. Bu okumaların temeli abideleri ilk çözen
Thomsen’e ve ilk okuyan Radloff’a dayanmaktadır. Radloff’un ve Thomsen’in okumaları ardından
yeni görüşlerle birlikte bugün elimizde bulunan çeşitli yayınlardaki hâli ortaya çıkmıştır.
Bu bildiride, Tonyukuk abidesinde geçen ve kaynaklar tarafından “bar mu ne?” şeklinde okunan
ibare üzerinde durulacaktır. İbarenin değişik bilim insanları tarafından okunuşu ve anlamlandırılışı
verildikten sonra konuyla ilgili kendi görüşümüz ortaya konulacaktır.
Many epigraphy reading studies have been made on Orhun Monuments until today. Epigraphy
reading studies that started by Vilhelm Thomsen and Wilhelm Radloff are sustained nowadays too by
the domestic and foreigner Turkologs. The foundation of these readings are based on Thomsen who
first deciphered the runic alphabet and on Radloff who first read the inscription . After Radloff’s and
Thomsen’s readings its last form with new comments emerged in several publications.
In this paper, we will dwell on the expression read as “bar mu ne” by the sources and mentioned
on Tonyukuk Monument. After giving different readings and interpretations by different scientists
we will present our own comments.