Arazi düzenleme (toplulaştırma); parsellerin konumu, dağıtım kuralları, atama işlemleri gibi süreçleri kapsayan karmaşık bir çoklu kriter problemidir. Bu problemi çözmek için etkili bir çözüm prosedürü sağlayacak tekli bir cevap bulunmamaktadır. Yeniden dağıtım işlemi, çeşitli kriterlerin yerine getirilmesini ve bazı koşulların dikkate alınmasını gerektiren bir işlemdir. Elbette tüm koşulları cevaplamak mümkün değildir. Ayrıca arazi toplulaştırma işlemi birçok eşit ölçekte olmayan kriterlerin ve amaçların uyarlamasını gerektirir. Dağıtım işlemleri için bilgisayar desteği ülkemizde uygulama anlamında çok fazla dikkate alınmamıştır. Bu çalışma kapsamında arazi düzenlemesi çalışmalarında kullanılmak üzere ilgili alandaki öncül verilerin kolaylıkla işlenebileceği, haritalı gösterimlerle desteklenen ve düzenleme sonrası yeni bloklara arazi sahiplerinin yeni parsellerinin tahsisinde çeşitli kriterleri dikkate alarak en uygun dağılımı verecek şekilde karar vericilere en üst düzeyde karar desteği sağlayacak Coğrafi Bilgi Sistemine (CBS) dayalı bir Mekansal Karar Destek Sistemi (MKDS) sistem tasarımı gerçekleştirilmiştir. Arazi düzenlemesi çalışmalarında planlama ve karar vermeye yardımcı olmak üzere tasarladığımız AT_MKDS V 1.0 yazılımı, sistemin veritabanından elde ettiği bilgileri en uygun biçimde analiz ederek hem sürecin hızlanmasına hem de daha kolay karar vermeye yardımcı olabilecektir. Ayrıca etkin bir arayüz çalışması ile de bu sonuçların kullanıcıya en iyi görsel tasarımı sunması sağlanmıştır. Sadece program kullanıcısına değil aynı zamanda planlayıcılara ve de işletme sahiplerine de erişebilen bir ekran dili kullanan tutarlı ve kullanıcı dostu bir karar destek sistemi yapısı oluşturulmuştur. Çok kriterli karar verme metotlarından biri olan ve seçim problemlerinde yoğun olarak kullanılan Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) yöntemi tercih ağırlıklarını belirleyebilmek için, tasarlanan yazılıma entegre edilmiştir. Sistem, dağıtıma esas olarak çiftçi tercihlerini almaktadır. Tasarlanan yazılım ile yapılan arazi toplulaştırma çalışması mülakat esaslı ve blok öncelik esaslı dağıtım sonuçları ile karşılaştırılmış ve daha iyi sonuçlar alınmıştır. Sonuçlar çiftçilere anket yoluyla sorulmuş; işletmelerin mülakat esaslı dağıtım modelinden % 66.1, blok öncelik esaslı dağıtım modelinden % 81.4, MKDS esaslı dağıtım modelinden ise % 89.9 oranında memnun olduğu görülmüştür. Ayrıca tasarlanan sistemin arazi toplulaştırma projeleri için pahalı ticari yazılımlara göre kullanıcılara daha ekonomik bir çözüm olacağı düşünülmektedir.
Land consolidation is a complex multi-criteria problem which includes like position of parcels, reallocation rules, appointment processes. There is not a unique answer to provide an efficient solution procedure. Reallocation process, is a process which requires execution of various criterias and considering some conditions. Of course it is not possible to answer all conditions. Also land consolidation process requires adaption of different scaled criterias and targets. Computer support for reallocation processes is not taken into consideration as a meaning of application. In the scope of this study a Spatial Decision Support System (SDSS) design is developed based upon Geographical Information System (GIS) for using in land consolidation studies for operating related primer datas easily, supported by graphical presentations and provides maximum decision making support for decision-makers in making the most proper distribution for the new blocks after the reallocation for the land owners? new parcels by considering various criterias. AT_MKDS V 1.0 software which is designed for helping planning and decision making in land consolidation studies, can be helpful both for best analysing of data required by system?s database and fastening the process and easier decision making. Also best visual design is aimed by an efficient interface. A consistent and user friendly visual language is used not only for programme user but also for planners and enterprise owners. Analytic Hierarcy Process (AHP) technique which is one of the decision making methods for multi-criteria and used density in choice problems is integrated in to designed software for determining main choices. System choices farmer prefers mostly for reallocation basis. Land consolidation study which is done by designed software is compared by interview based land reallocation model and block priority based reallocation model results and better results are required. According to satisfaction interview done by landholding, rate of satisfied landholdings from interview-based model is 66.1%, rate of satisfied landholdings from block priority based model is 81.4% and rate of satisfied landholdings from MKDS based model is 89.9%. Also it is thought to be a more economical solution for land consolidation projects when compared by expensive commercial softwares.
