Türk diliyle ilgili ilk Türk sözlüğü olan Dîvânu Lügâti’t-Türk (DLT), bize Karahanlı döneminin
söz varlığı hakkında büyük ölçüde bilgi vermektedir. Bir dilin gerçek söz varlığını, yalnızca
sözlüksel unsur olan isim ve fiiller oluşturmaz; o dile ait birleşik kelimeler, ikilemeler, deyim ve
atasözü gibi kalıp sözler, terimler vb. anlatım kalıplarının hepsi birlikte oluşturur. Onun için
bu çalışmada, dilbilgisinin daha çok söz dizimi bölümünü ilgilendiren DLT’deki ikileme konusu
ele alınmıştır. DLT’de en çok eş anlamlı ikileme kullanılmıştır. DLT’nin gerçek söz varlığına
katkı yapan ikilemenin sayısı 157’dir.
Dîvânu Lugâti’t-Turk (DLT), which is the first dictionary regarding Turkish language,
informs us substantially about the vocabulary of the Karakhanlı period. The original
vocabulary of a language is not constituted just by the nouns and verbs that are the lexical
elements, however; it is also formed by all the compound words, handiadyoins, patterns such as
idioms and proverbs, terms, etc. that belongs to that language. Therefore, in this study, the
issue of handiadyoins in the DLT that is concerned mostly with the syntax of the grammar is
discussed. İn DLT, handiadyoins in the type of hendiadyoin are mostly used. The number of
handiadyoins, which contributes to the original vocabulary is 157.
