Kurulduğundan beri Karadeniz ve Kafkaslara doğru yayılmacı bir politika izleyen Rus Çarlığı,
Kırım ve 93 Harpleri ile beklediği fırsatın geldiğini düşünerek, bölgenin sahipleri olan Türk ve
sair Müslümanları Osmanlı Devleti’nin işbirlikçileri olmakla suçlayıp, yurtlarından sürmüştür.
Osmanlı Devletine sığınmak zorunda kalan yüz binlerce göçmen iskân edilmek üzere
Rumeli, Anadolu ve Suriye’deki eyaletlere gönderilmiştir.
İskân yeri olarak seçilen vilayetlerden birisi de Adana’dır. Bunun nedeni buranın hem diğer
Osmanlı vilayetlerine oranla daha az nüfus yoğunluğuna sahip olması hem de çok verimli
arazilerinin bulunmasıdır. Bu bağlamda 1869–1907 yılları arasında Adana Vilayetine 19
binden fazla Kırım ve Kafkas göçmeni yerleştirilmiştir. Göçmenler vilayetin daha çok Cebel-i
Bereket ve Kozan Sancaklarına olmak üzere boş olan her tarafına çoğu kere her köye bir iki
hane olmak üzere karışık olarak yerleştirilmişlerdir.
Karışık iskân göçmenler tarafından hoş karşılanmamışsa da onların yeni yurtlarına uyumlarını,
yerli halk ile kaynaşmalarını hızlandırmış ve böylece bir kopuntunun da önüne geçilmiştir.
Göçmenlerin iskânıyla birlikte ıslah edilen araziler sayesinde tarımsal istihsal artmış ve Adana
Vilayeti şenlenmiştir. Her biri ayrı çile ve sıkıntıya neden olan bu savaşlar, aslında yeni ve
daha güçlü bir yaşamın temellerinin atılmasını da sağlamıştır.
Russia Czar which follows dispersion policy through Black Sea and Caucasia has thought with
Crimean and 93 years wars that it was time of its expected opportunity so they accused of the
Turks and other Muslims who are owner of area with co-operation with Ottoman Empire so
exiled them from their home. Many one hundred thousands emigrants had to take refugee to
Ottoman Empire and they were sent to Provinces in Rumelia, Anatolia and Syria. One of refugee place was Adana. The reason of this both it has less population density than
other Ottoman States and it has very productive areas. In this respect, over 19 thousand Crimean
and Causasian emigrant has been settled down here between 1869-1907. the emigrants
mostly settled down Cebel-i Bereket and Kozan Districts and empty village as one-two family
to each village.
Although Multiple residence was not satisfied by emigrants, this case get fastened their cohesion
with local folk so a discontinuity has been prevented. With residence of emigrants the
land has been get productive agricultural income has been increased and Adana province has
become jollify. Those wars which of each one caused matters and problems has supplied to
establish more powerful living.
