Sanayi mekteblerinin ilk nüveleri ve nizamnameleri Tanzimat döneminde ortaya
çıkmış, II. Abdulhamit döneminde eğitim sisteminde I. Meşrutiyet’ten sonra
ıslâhhaneler, 1885’te sanayi mektebi adını almış; ancak, 1894’e kadar bir boşluk
yaşanmış ve öğrenci sayılarında ciddi sayılabilecek azalma olmuştur. 1894’ten sonra
hem okul sayıları artmış hem de okullar müstakil binalarına kavuşturulmuştur.
Islâhhaneler, gerçek sanayi mektebi hüviyetine kavuşturulmuş ve sanayi mekteblerinin
sayıları artmıştır. 1913’te İdare-i Umumiye Vilayet Kanununun yayınlanması ile sanayi
mekteblerinin masrafları vilayetler hususi idareleri bütçelerinden karşılanmaya
başlayınca okullar önceki döneme nazaran daha istikrarlı bir konuma geldi, fakat bu
kez de her vilayetin ayrı program tatbik etmesinden dolayı okullar arasında bir birlik
kurulamadı. Bununla birlikte özellikle İstanbul sanayi mektebi, Balkan ve I. Dünya
Savaşı’nda teknik elemanlara duyulan ihtiyacın artmasından dolayı büyük önem
kazandı. Bu okuldan mezun olanların çeşitli Avrupa ülkelerine ihtisas yapmaları
amacıyla gönderildi., Avrupa ülkelerinden de (özellikle Macaristan) teknik eleman
getirilerek öğrencilerin daha iyi yetiştirilmelerine imkân sağlandı. Ancak maddi
sıkıntılar ve okullar arası koordinasyon eksikliğinden dolayı bu dönemde de sanayi
mekteblerinde istenilen kalitede eleman yetiştirilemedi.
The first prototypes of the industrial schools in the Ottoman Empire have
emerged during the Tanzimat period as part of modernisation process of the Empire and
then evolved into a full time school with having a special decree regulating the technical
education in the time of Sultan Abdulhamit II. After1894 both number of schools and
their students increased considerably by having their own buildings and other technical
facilities. The introduction of the Law of General Administration of Provincial
Governments (İdare-i Umumiye Vilayet Kanununu) in 1913 provided these schools with
the much needed financial security since their spendings were financed through the
budgets of the provincial governments. On the other hand, the consistencies in the
school programs and the quality of education have been lost because each province has
implemented different curriculum in their own schools. The increased need to technical
personnel in the Balkan wars and during the First World War the industrial schools
gained special importance especially in Istanbul. Furthermore, during this period while
some students were sent to various European countries for obtaining advanced degrees
and technical experience, some technical school teachers (especially from Hungry) were
invited to these schools in order to improve the capacity and quality of technical
education in the Empire. The lack of financial resources and poor coordination among
the schools hindered the improvement in the quality of education in these industrial
schools.
