İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin katalizörlüğünü yaptığı II. Meşrutiyet hareketi, Türk siyasi hayatını
önemli ölçüde etkilemiştir. Nitekim gerek “askeri bir darbe” niteliği taşıması gerekse “anayasal
bir hareket” olma özelliği, Türkiye’deki siyaset yapım tarzı, basın ve toplumsal örgütlenme biçimleri
gibi birçok alanda büyük bir etki ve değişim yaratmıştır. Bu noktada dönemin basınına bakıldığında,
ilk zamanlarda özgür bir ortamın olduğu, ancak devam eden süreçte basının hem siyasi
hem de hukuki anlamda baskılara ve yaptırımlara maruz kaldığı görülmektedir. Buradan hareketle
bu çalışmada, İttihat ve Terakki Dönemi’nde basın rejiminin nasıl olduğu, gazeteci kimliğinin
nasıl bir görünüm sergilediği ve gazetecilerin dönemin siyasal koşulları içinde kendilerini nasıl
konumlandırdıkları Türk romanı bağlamında ele alınmıştır. İki aşamalı olarak tasarlanan çalışmanın
birinci aşamasında, dönemin siyasal gelişmeleri ve basının nasıl bir genel görünüm sergilediği,
İttihat ve terakki Cemiyeti’nin temel özellikleri ve siyaseti dikkate alınarak irdelenmiştir.
İkinci aşamasında ise Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “Hüküm Gecesi” adlı romanı incelenmiş
ve elde edilen bulguların dönemin basınının karakteristik özelliklerini yansıttığı görülmüştür.
The Second Constitutional Monarchy Movement, for which the Committee of Union and Progress
acted as a catalyst, had a great effect on the Turkish political life. Thus, its being "a military coup"
as well as "a constitutional movement" had a big impact on and made a big change in the way of
doing politics, forms of press and social organisation. When the press of that era is inspected, it is
seen that at first there used to be a free environment. However, it is seen, gradually, that the press
was exposed to political and legal pressures and sanctions. In this respect, in this study, how the
press regime was, how the journalist identity was presented, and how journalists placed
themselves in the political conditions during the era of the Committee of Union and Progress was
discussed in the context of the Turkish novel. This study was designed in two stages. At the first
stage of the study, political developments of the period and overall picture of the media were
studied considering the key features and policy of Committee of Union and Progress. At the
second stage of the study, the novel "Hüküm Gecesi" by Yakup Kadri Karaosmanoğlu was
analyzed and it was seen that the findings reflected the characteristics of the press of the era.
