Bu çalışma, organik madde ve besin elementleri açısından fakir bir toprağa, farklı düzeylerde
uygulanan evsel karakterli arıtma çamurunun, yetiştirilen çim bitkisi (Mixture 4M “Star” 0126827) ağır
metal (Mn, Zn, Ni, Cu, Cr, Pb, Cd) içerikleri üzerine etkisinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür.
Çalışmada arıtma çamuru, dört farklı düzeyde (0/kontrol, 40, 80 ve 120 ton/ha), iki yıl süreyle arazi
şartlarında uygulanmıştır. Elde edilen iki yıllık verilere göre; arıtma çamuru uygulamalarının kontrole
göre, çim bitkisinin Zn, Ni, Cu, Cr ve Pb içeriklerini artırdığı, bu artışın en fazla Pb, Zn ve Cr
içeriklerinde olduğu, Mn içeriğinde ise düşüşe neden olduğu tespit edilmiştir. Ancak arıtma çamuru
uygulamalarıyla çim bitkisi ağır metal içeriklerinde görülen artışların, bitkiler için yeterli aralıklarda
kaldığı ve toksik değerlerin oldukça altında olduğu görülmüştür. Kontrol uygulamasında yetiştirilen
çim bitkilerinde çinko eksikliği tespit edilirken, arıtma çamuru uygulanan tüm düzeylerde (40, 80 ve 120
t/ha) çinko içeriklerinin yeterli değerlerde olduğu görülmüştür. Araştırma sonucunda, endüstriyel
kaynaklı deşarj içermeyen arıtma çamurunun besin elementlerince fakir bir toprakta 40‐120 t/ha
düzeylerinde toprak iyileştiricisi olarak kullanılmasıyla yetiştirilen çim bitkisinde ağır metallerin kabul
edilebilir seviyelerde olduğu ve özellikle kontrol uygulamasında görülen Zn eksikliğinin giderildiği
tespit edilmiştir.
This field experiment was conducted to determine the effects of municipal sewage sludge,
on heavy metal (Mn, Zn, Ni, Cu, Cr, Pb and Cd) contents of the pasture grass (Mixture 4M “Star”
0126827) which grown in poor soil. The sewage sludge was incorporated into the soil at four different
rates (0 as a control, 40, 80, and 120 t/ha) with three replications as a factorial experimental design. The
experiment was run for two years. It was determined that sewage sludge applications have increased the
grass plant Zn, Ni, Cu, Cr and Pb contents on the plant samples but, the grass plant Mn contents were
decreased with the sewage sludge applications as compared to the control. It was observed that grass
plant samples Zn deficiency occurred in the control treatments. However, levels of Zn in the grass plant
samples amended with the sewage sludge were sufficient levels. Therefore, it was suggested that 40‐120
t/ha levels of sewage sludge, with no industrial input, could be incorporated as a source of organic
material for this kind of soil and also for this kind of plants without any heavy metal risk.