Fransızların Roland Destanı'nda dinsel bağnazlık ve tarihi olayların çarpıtılması

Abstract

Bu çalışmada tarihte cereyan eden belli bir olayın dinsel bağnazlıktan dolayı tarihi gerçekliğe aykırı olarak anlatılmasına iyi bir örnek oluşturan Fransızların en eski destanı Roland Destanı’nı (Chanson de Roland/ Yıl:1100) ele aldık. Fransız Edebiyatında Doğu’nun ele alınması Orta Çağ’a kadar uzanır. Doğu kavramı, yüzyıllar boyunca çeşitli biçimlerde geliştirilmiştir. Orta Çağ Hristiyanları, Hz. İsa’nın doğduğu kutsal toprakları Müslüman Türklerin elinden alma ülküsüne sahiptiler. Bundan dolayı adı konulmuş ya da konulmamış birçok Haçlı Seferi yapmışlardır. İşte bunun gibi, “Chansons de geste” adlı genel Fransız destanlarının bir bölümü olan Chanson de Roland (Roland Destanı) da Fransız Kral Charlemagne’ın önderliğinde Fransızlar pagan olarak niteledikleri Endülüslü Müslümanlardan İspanya’yı tekrar fethetme (Reconquista)ye girişmişlerdir (Göker, 1971: 3). Fransızların bu Roland Destanı, Fransız Kral Charlemagne’ın 778 yılında İspanya’daki Müslümanlara karsı yaptığı Haçlı Seferini anlatır. Tarihte Hristiyan Fransız askerleri, Fransa’ya geri dönmek için Pirene Dağları’ndan geçerken Hristiyan Basklılar tarafında pusuya düşürülüp yok edildiler. Bu kanlı çarpışmada, Fransız Kralı’nın yeğeni Roland da öldürüldü. Fransız Edebiyatının ünlü destanlarından birisi olan Roland Destanı onun için yazıldı. Bu destanda, Roland’ın, öldürüldüğü sıradaki kahramanlığı dile getirilmektedir. Tarihler, Charlemagne’ın, Saragosa’da yenilgisinden sonra Fransa’ya doğru çekilirken, Pirene Dağları’nın en dar geçidi olan Roncevaux’da pusuya düşürüldüğünü, Fransızların bu beklenmedik baskın sırasında çok büyük kayıplar verdiğini, hatta askerlerinin hemen hemen tamamının öldürüldüğünü yazarlar. Burada ilginç olan, baskını yapan Hristiyan Basklılar idi. Fakat tarih içinde büyük bir mitoloji meydana geldi ve destanda düşman, Hristiyan Basklılar iken Müslüman Araplar oldu. Bu, dini fanatizmin, tarihi olayları nasıl çarpıttığını göstermektedir.

In this study, we would like to handle The Song of Roland, the oldest epope of French literature constituting a good and interesting example for the anachronic narration of a given historical event, which occured in the history. The existence of the Orient in the French literature dates back to the Middle Age. In this period, the religious feelings play a great role on the comprehension of the Orient. The Christians of the Middle Age were aspiring to go to the Holy Land, where Jesus Christ was born, and they aimed to retrieve the Holy Sepulchre of Jesus Christ from the Turks. This situation would increase the Crusades. In The Song of Roland (French: La Chanson de Roland), it was told that the campaigns of the French King Charlemagne were made againts the Muslims of Saragosse, also named as “Saracens”. This French epope describes the story of this crusade of Charlemagne against the Muslim Saracens in Spain. The content of the poem passes beyond the historical event: The Basque Christians, who destroyed Charlemagne’s Frankish army at Roncevaux Pass in the mountains of the Pyrenees, were transformed into Muslim Saracens presented as pagan in The Song of Roland. This epope shows us how the religious fanatism transformed the real historical events into anachronic events.