Şiir mecmuaları ve cönkler Türk edebiyatı tarihinin birincil kaynakları arasındadır. Ne var ki
derleme niteliğini taşıyan her iki tür üzerinde yapılmış ve yapılmakta olan akademik çalışmaların
yeterli olduğu söylenemez. Şiir mecmualarına dair olan çalışmalarda özellikle son yıllarda bir artış
gözleniyorsa da cönkler üzerine yapılan bilimsel çalışmaların, bu kaynakların sayısına nispetle çok az
olduğu açıktır. Bu çalışmada önce cönk kavramı edebî bir terim olarak ele alınacak, daha sonra sırasıyla
cönklerde saz, tekke ve divan şairlerinin ne derece yer aldıkları ortaya konacak, doğrudan doğruya bu
verilerden elde edilen sonuçla varılan “cönk” kavramının, bilinen yaygın cönk tanımıyla örtüşmediği
gösterilecektir. Sonrasında cönklerde şiirleri en çok yer bulan divan şairleri üzerine türlü
değerlendirmelere yer verilecek ve nihayet “cönk” kelimesinin tezkire, divan, şiir mecmuası gibi Türk
edebiyatı tarihinin kaynak metinlerinde nasıl yer aldığı bir başka ifadeyle divan şairine göre cöngün ne
olduğu hususunda örnek metinler ışığında tespit ve değerlendirmeler yapılacaktır. Yazının sonunda ise
bir şiir mecmuasında toplu olarak bulunan “cönk” redifli gazellere yer verilecektir. Bu çalışmanın
“cönklerde divan şiiri” kısmının ana kaynağını şahsî kütüphanemizde bulunan 63 adet cönk ile
www.yazmalar.gov.tr adresindeki 571 adet cönkten şair tasnifi yapılmış olan 480 cönk oluşturmaktadır.
Poetry collections (mecmuas) and cönks are among the primary resources of literary history.
However, it is hard to say that academic works on these are sufficient both in quality and quantity.
Although the number of the works on poetry mecmuas has increased in recent years, the ones on cönks are
very few. In this study, first, the concept of cönk is defined as a literary term. Secondly, the portion of the
divan, folk and the mystical poets took place in cönks, and which of these poets are high in number are
searched in this paper. Based on this data, it will be concluded that the common definition of cönks are
not identical with the one that came out from this work. Thirdly, some remarks will be added on the
poets mostly used in the cönks. Finally, by giving sample texts, the term of cönk will be redefined, in
other words what the cönk really is will be answered according the main sources of Turkish literary
history such as diwans, tezkeres and poetry mecmuas in here. In addition to this, some evaluations will also
be made. Furthermore, the pile of the gazels with 'redif of cönk' (letter or syllable added to a complete
rhyme) will be given at the end. The basic materials -cönks- used for writing the 'divan poetry in the
cönks' part of this work, are compiled of 63 ones from my personal library and the 480 classifed ones out
of 571 cönks placed in official website of www.yazmalar.gov.tr.
