Kurtuluş Savaşı yıllarında mizah basını, Ankara ve İstanbul Hükümetlerini destekleyen mizah
yayınlan olarak temelde iki kampa bölünmüştür. Milli Mücadele döneminde yayınlanan yirmiden fazla
mizahi yayından Atay, Anado/u'da Peyam-, Sabah, Diken ve Güleryüz, kurtuluş hareketini destekleyen
başlıca mizah gazeteleridir. Refik Halit Karay'm Aydede'si ise Milli Mücadele karşıtı basının mizah
alanındaki temsilcisidir. Bu çalışma, Kemalist Anadolu'da Kurtuluş Savaşı'nı destekleyen mizah
gazetelerinden Anadolu'da Peyam-, Sabah ı tanıbnayı ve Türk mizah basını tarihindeki yerini
değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Gazete, önce İstanbu!'da 1920'de Alay adı ile çıkmıştır. Kurucuları
Ercüment Ekrem (TalCı) ve Enis Avni'dir. İstanbul'da 12 sayı boyunca yayınlanabilen gazete, Milli
Mücadele'ye katLlmak üzere Aka Gündüz ve arkadaşları Anadolu'ya geçince Ankara'da Anadolu'da
Peyam-, Sabah adıyla yayınını sürdünnüştür. Aka Gündüz, gazetesine, Milli Mücadele karşıtı koronun
solisti olarak nitelenebilecek İstanbul Peyam-ı Sabah'ının adını vererek onu gülünç duruma düşürmeyi,
onunla "alay" etmeyi planlamıştır. Bu nedenle gazetesini geniş toplum kesimlerine hitap edecek şekilde
tasarımlar. Niteliksel tarihsel tasarım karakterini taşıyan araştırmada, ilgili incelemelerden yararlanılarak
gazeteye ilişkin özlü bilgiler verildikten sonra, gazetenin kimlik bilgileri ve teknik özelliklerine değinilmiş
ardından kadrosu tanıtılarak içeriği değerlendirilmiştir.
The humour attitude of the Turkish press in the period of Turkish lndependence War is mainly
divided into two parties in supporting two opposite govemments, Ankara and lstanbul. Among the
publications more than 20, Alay, Anadolu'da Peyam-, Sabah, Diken and Güleryüı, were the primary
humour newspaper publicatlons that supported the movement of independence. As for Aydede
belonging to Refik Halit Karay, it was the representatlve of humour publications which were against the
movement of independence. This study aims both to lntroduce Anadolu'da Peyam-ı Sabah, one of the
humour newspapers supporting the War of Independence in Kemalist Anatolia and to evaluate its
place in the history of Turkish humour press. The newspaper was first published under the name of
Alay in İstanbul in 1920. Its founders were Ercüment Ekrem (TalQ) and Enis Avni. The newspaper
whose 12 issues were.published in Istanbul, maintained its publication under the name of Anadolu'da
Peyam ı Sabah in Ankara as Aka Gündüz and his friends passed to Anatolia in order to join lhe
movement of independence. The aim of Aka Gündüz in giving the name Peyam-, Sabah of Istanbul to
his newspaper was to mock Peyam-, Sabah of Istanbul that was, in a sense, the soloist of the antimovement
of independence chorus. Thus, he arranges his newspaper in a way to appeal to large a
large extent of the society. in the present qualitatıve hlstorical study, following the presentation of the
concise inforrnation regarding the newspaper, both the identity and the technical characteristics have
been given and its content has been introduced and evaluated.
