Rusça 'Kiseynaya Barışnya' ifadesi üzerine

Abstract

Toplumsal yasamda meydana gelen değişimlerin etkisi bir çok alanda olduğu gibi dilde de görülür. Bunun sonucunda ortaya çıkan yeni kavramları adlandırmak için önceden dilde olmayan sözcükler ve deyimler oluşur. Toplumsal gereksinimler temelinde biçimlenen bu süreç tamamen tersine de isleyebilir. Diğer bir deyişle çeşitli dil varlıkları zamanla işlevini kaybederek kullanımdan çıkabilir. Dilde yeni sözcük ve deyimlerin oluşmasında en verimli kaynaklardan biri de edebi eserlerdir. Yazar veya sair tarafından yaratılan sözcük ve deyimler zamanla sloganlasarak dile yerleşirler. Rusçada ilk kez Nikolay Gerasimoviç Pomyalovskiy’in Mesçanskoe sçast'ye ‘Küçük Burjuva Mutluluğu’ (1861) adlı öyküsünde görülen ve daha sonra deyimleşerek Rusçaya yerleşen kiseynaya barısnya ‘nazlı kız’ ifadesi de bu çerçevede değerlendirilebilir. Bu deyim önceleri 19. yy. Rusyasında toprak köleliği sistemine dayalı sosyoekonomik düzende “küçük burjuva bakış açısına göre yetişmiş, yasama uyum sağlayamamış nazlı kız” anlamında kullanılmıştır. 20. yy.’ın basında Rusya’da meydana gelen ekonomik, toplumsal ve siyasal değişimler sonucunda ise “yasama uyum sağlayamamış, nazlı büyütülmüş kisi” anlamında hem kadınlar hem de erkekler için kullanılmaya başlamıştır. Bu çalışmada kiseynaya barısnya ifadesiyle sembolleşen kadın imajı Mesçanskoe sçast'ye öyküsü temelinde, dil ve kültür açısından incelenecektir.

The effect of changes in the social life, as well as in many areas, is also available for the language. As a result of this change, new words and expressions appear to name the new concepts. The process which is shaped on the basis of social needs may occur just in the opposite way. In other words, different language elements lose their function over time. One of the most important sources in the formation of new words and phrases is the literary works. Words and phrases created by the authors are eventually settled in the language. “Kiseynaya baryshnya” expression is also considered in this context. For the first time, this expression was seen in the story “Bourgeois Happiness” (1861) by Nikolay Gerasimovich Pomyalovsky. This expression characterizes the “spoiled, weak, asocial and naive woman” (milk – and water – girl) who grew up in the bourgeois environment, based on serfdom in the 19th-century Russia. In the early stages of the 20th century, this idiom – as a direct consequence of the economic, social, and political changes, which Russia had undergone, began to be used as per both men and women; meaning “one who is spoilt and has failed to adapt to life”. This work, on the basis of “Bourgeois Happiness” undertakes a cultural and lingusitical study of the image of woman, which turned out to be a symbol concerning the articulation “Kisesnaya baryshnya”.