Bürokrasi, devlet-vatandaş ilişkisinde çatışmalara ve kargaşaya neden olan en önemli etkendir. Öznel olan bürokrasi, toplumsal barışa zarar verdiği gibi, insanların umutsuzluğa ve nihilizme yönelmesine sebebiyet verir.
Zuckmayer’in önemli eseri “Köpenick’li Yüzbaşı”, hapisten çıktıktan sonra dürüstçe yaşamak isteyen bir vatandaşın, bürokrasi yüzünden devlete isyan etmesini ve çıkardığı olaylarla devleti halkının gözünde küçük düşürebildiğini, devletin bu gibi durumlardaki acizliğini göstermesi bakımından önemlidir.
Başkut’un “Buzlar Çözülmeden” adlı oyununda Akıl hastanesinden kaçan birkaç delinin, kendilerini kardan görevlerine gelemeyen kaymakam ve diğer bürokratlarmış gibi tanıtarak kasabanın, bürokrasi kaldırılarak yönetebileceği, önceleri var olan devlet-vatandaş çatışmasının kısa sürede bürokrat-vatandaş-devlet birlikteliğine dönüşebileceği alaycı üslupla ispatlanır.
Eserlerde, insanların elde ettiği gücün kendisini nasıl köleleştirdiği, bürokrasi yolu ile öznel olan devlet yapısının, bireysel ve toplumsal ayrışma noktasına getirilmesi ve bunun doğal sonucunda ortaya çıkan “iç karışıklık ve çatışma hali” Türk ve Alman farklı toplumsal özellikleri bağlamında gerçekleşir.
Bureaucracy is the most important factor causing conflict and confusion in the state-citizen relationship. Bureaucracy that is subjective, as damage to social peace, also causes people to tend despair and nihilism.
Carl Zuckmayer's significant work, "The Captain of Köpenick” is important in terms of a citizen, after getting out of jail, who wants to live honestly, rebels against the state because of bureaucracy and the events that he has made humiliates the state in the eyes of the public, and shows the weakness of the state in such cases.
In Cevat Fehmi Başkut’s play named “Buzlar Çözülmeden” (Before Ice Thawing), a few lunatic escaped from the mental hospital can manage the town removing bureaucracy, as if they were introducing themselves governors and other officials of the town who can’t come because of snow and this proved that previously existing state-citizen conflict could shape up to be synergy among bureaucrat-citizen-government in a short period with sarcastic style.
In the works, how power that people gained enslaves them, bringing the subjective nature of the state to the individual and social disintegration point via bureaucracy and emerging situation of civic turmoil and conflict as a natural result, takes place in the context of different social characteristics of the Turks and Germans.
