Peyami Safa romanlarında sosyolojik imgelem

Abstract

Çalısma, Peyami Safa’nın ‘Yalnızız’ romanını temel almakta ancak aynı zamanda onun diger eserlerini de dikkate alarak temel fikirlerini ortaya koymayı amaçlayan bir seri analizi kapsamaktadır. Genel olarak Peyami Safa’nın romanlarında ele aldıgı konular ve kahramanlar üzerine, olay örgüleri ve temalar üzerine bir tartısma gerçeklestirilmistir. Bu çalısmada yazarın fikirlerine dair holistik bir degerlendirme için yazarın diger eserleri ve konuyla ilgili düsüncelerine de yer verilmistir. Çalısmada ‘Yalnızız’ romanı üzerine teknik ve tematik incelemeler yapılmıstır. Olay kurgusu ve kahramanların analizi, mekân seçimi ve yasam tarzı analizi, aktüel zaman, gerçek zaman unsurları detaylı bir sekilde ele alınmıstır. Yazarın Simeranya kurgusu üzerinde durulmustur. Çalısma, yazarın ele aldıgı temaları ve kahramanları, sosyolojik tartısma konuları baglamında incelemektedir. Bu açıdan Türk modernlesmesinin temel problemi olan Batılılasma, Frenklesme ekseninde yürütülen tartısmalara yer verilmistir. Peyami Safa, eserlerinde ve özellikle ‘Yalnızız’ isimli eserinde gelenekten kopuk ve yüzü sadece batıya dönük aile modelini ve bu ailede yetisen bireylerin vahametini ortaya koymaktadır. Gerçekligi ele almada maddeci bakıs açısının eksikliklerine vurgu yaparak maneviyatçı-mistik bakıs açısını ön plana çıkarmaktadır. Sorunların çözümünde pozitivist metodolojinin dısında çözüm yolları olabilecegini ve tek tip bir bakıs açısının insan aklını sınırlandırmaktan öte gitmeyecegini ifade etmektedir. Safa, modernist veya gelenekçi bir tavır takınmanın hata olacagını nihai kertede yapılması gerekenin, her ikisinin de sentezine ulasmak oldugunu vurgulamaktadır.

This study is including a series analysis to aim to reveal the fundamental ideas of Peyami Safa based on his novel of ‘All Alone’. Overall, a discussion was held on the issues, themes, and fiction characters addressed by Peyami Safa in his novels. The author’s thoughts, ideas and other works have also been included for holistic assessment in this study. Also, technical and thematical analysis was made on the novel. Event construction and analysis of the fiction character, choice of space and lifestyle analysis, actual time-real time elements are discussed in detail. Author’s fiction of ‘Simerenya’ has been underlined. The study are examined the themes and fiction characters of the author within the context of main sociological discussions. In this respect, the fundamental problem of Turkish Modernization which is Westernization is discussed. Peyami Safa reveals the condition of the individuals who grew up in the family model which is detached from the traditional and which only faces the West. Spiritual-mystical point of view is put to the forefront and lack of materialistic perspective in addressing the reality is emphasized. He stated that solutions in solving problems outside the positivist methodology is possible and dogmatic perspectives may represent a perspective that goes no further than limiting the human mind. Safa emphasizes that modernist or traditionalist attitude will be a mistake, what needs to be done in the final stage is to achieve the synthesis of both.