Halk şiirinin önemli türlerinin başında türküler gelmektedir. Yüzyıllardan bu tarafa
Türk sözlü kültürünün zenginlikleri içerisinde yer alan türküler, insanımızın aşklarını,
sevgilerini, sevinçlerini, kederlerini, vb. yansıtmıştır. Türküler, kendine has farklı ezgileriyle
çeşitlilik arz ederken, işlediği konu ve şekil açılarından da farklılıklar gösterirler. Ayrıca,
türküler anonim olabildiği gibi, ferdi olan türküler de bulunmaktadır. Türkülerde, günlük
yaşamın içinde insanın karşılaşabileceği bütün durumlar konu olarak işlenmiştir. Elbette,
günlük yaşama dair bakış açılarının içinde, eleştirel yaklaşımlar da türkülerde kendine yer
bulabilmiştir. Türküler içerisinde, Konya türkülerinin kendine özgü farklı bir yeri vardır. Bu
makalede, Konya türkülerinde yer alan eleştiri kültürü ayrıntılı olarak ele alınmış ve
eleştirinin sebepleri, çeşitleri, sınırları, vb. hususlarda türkülerin işlevi ortaya konulmaya
çalışılmıştır. Burada Konya türküleri özelinde, eleştirel bakış açısının kümelendiği belli başlı
hususlar örnekleri ile ortaya konulmuştur. Özellikle örneklerde görüleceği gibi, evliliğin
çeşitli yönleriyle ilgili eleştirilerin yoğunlaştığı görülmüş; ayrıca sevgili, kaynana, komşu,
yakınlar, düşman, vb. insanın çevresinde var olan, hayatta karşılaşabileceği kişiler de
eleştirilmiştir. Bunun yanında hastalık, ölüm, hayatın getirdiği beklenilmeyen durumlar da
türkülerde eleştirilen konular içerisinde bulunmaktadır.
Folk songs are one of the main important types of folk poetry. Folk songs, contained
within richness of Turkish oral culture for centuries, have reflected our people’s love, liking,
happiness, sadness etc. Folk songs both indicate variety with idiocratial melodies and show
distinctness in terms of theme and form. Also, folk songs can be both anonymous and
personal. I n f olk s ongs, a ll c ircumstances t hat t he h uman c an e xperience i n t he d aily life
have been treated as theme. Of course, there are critical approaches that are viewpoints
about daily life in folk songs. In folk songs, Konya’s folk songs have idiocratial and different
position. In this paper, culture of criticism have been analyzed in Konya’s folk songs broadly
and function of folk songs have been attempted to be revealed on causes, types, verges etc. of folk songs. At this point, specific to Konya’s folk songs, main subjects that include critical point of view have been revealed with examples. Especially, it has been seen that criticisms are in majority about several aspects of marriage. Also, people around the human have been cricitised such as the darling, mother-in-law, neighbour, intimates, enemy etc. as it can be seen in the examples. In addition, illness, death, unexpected situations have been cricitised in folk songs.
