Gegenstand dieses Artikels ist die Übersetzungskritik an der Übersetzung des türkischen Heldenepos Dede Korkut von Hendrik Boeschoten, im Hinblick auf den texttypologischen Ansatz von Katharina Reiβ. Das Heldenepos Dede Korkut gehört zu den wichtigsten gemeinsamen Schätzen der türkischen Welt. Wie sich im Folgenden zeigen wird, durchziehen kulturelle Elemente den ganzen Text und machen seine Bedeutsamkeit aus, stellen jedoch gleichzeitig auch ein großes Problem-Potential bei der Translation dar. Als Maßstäbe bei der Untersuchung galten: Äquivalenz, Adäquatheit, Korrektheit und Korrespondenz. Für die Evaluierung wurde die Realisierung der lexikalischen, semantischen, pragmatischen und stilistischen Instruktionen analysiert. Die Auswertung der deutschen Übersetzung zeigte, dass die Forderung an den 'formbetonten' Texttyp grundsätzlich beachtet wurde. Durch passende Äquivalente, so wie Erläuterungen und Fußnoten, ist es dem Übersetzer gelungen den Inhalt adäquat an den Zieltextleser zu bringen. Kleinere Auffälligkeiten, sowie mögliche Alternativen wurden ebenfalls ausgearbeitet.
Bu çalışmanın konusu, Dede Korkut hikâyelerinin Hendrik Boeschoten tarafından yapılan Almanca çevirisinin metin türü yaklaşımına göre incelenmesidir. Kahramanlık destanı Dede Korkut Türk dünyasının en önemli ortak değerlerinden sayılır. Çalışmada görüleceği gibi, metnin içeriği kültürel ögelerden oluşmakta ve bu durum çeviride büyük zorluklara neden olmaktadır. İncelemede eşdeğerlik, uygunluk, doğruluk ve yerindelik ölçütleri temel alınmıştır. Değerlendirme için sözcük, anlam, kullanım ve biçem eşdeğerliği çözümlenmiştir. Almanca çevirinin değerlendirilmesi sonucunda, biçim vurgulu metin türü özelliklerine dikkat edildiği, uygun eşdeğerlik yanında açıklama ve dipnotlarla içeriğin amaç dil okuruna başarılı bir biçimde aktarıldığı saptanmıştır. Bununla birlikte göze çarpan küçük çeviri sorunları ve olası seçenekler ele alınmıştır.
This study analyzes the translation of Dede Korkut epic made by Hendrik Boeschoten with reference to text-typological approach. Heroic epic, Dede Korkut is regarded as one of the most important common values in Turkic world. As it will be observed during the study, the content of the study includes cultural elements and this makes its translation more difficult. In this analysis, our basic criteria are some parameters such as equivalence, adequateness, correctness and correspondence. In our evaluation, lexical, semantic, pragmatic and stylistic equivalence are taken into account. After having evaluated its German translation, it has been concluded that form-stressed text type has been paid attention. And moreover, its content has been transmitted to the readers of the target language with the usage of suitable equivalents as well as footnotes and explanations succesfully. In this evaluation, some of the translation mistakes and their alternatives are also dealt with.
