Mesnevîler Doğu edebiyatlarında birçok şair tarafından sıkça kullanılmış ve birçok eser bu edebî tür kullanılarak yazılmıştır. Bu türün en çok okunan eseri olması nedeniyle Hz. Mevlânâ’nın mesnevî türündeki eserinin ismi de Mesnevî olarak şöhret bulmuştur. Bu çalışmada XV. yüzyılda Osmanlı Devleti bünyesinde yaşamış olduğu bilinen Halîlî mahlaslı şairin Tuhfetu'l-Uşşâk adlı Mesnevî’si incelenmeye çalışılmıştır. Tuhfetu’l-Uşşâk, Hz. Mevlânâ’nın Mesnevî’sine nazîre olarak yazılmış Farsça manzum bir eserdir. Nazîre olması, Mesnevî’nin bazı beyitlerinin olduğu gibi, bazılarının da kısmen aktarılmasından anlaşılmaktadır. Türkiye Kütüphanelerinde birçok nüshası bulunan Tuhfetu’l-Uşşâk, seksen iki bölüm ve yedi yüz yetmiş beş beyitten oluşmaktadır. Hz. Mevlânâ’nın Mesnevî’sine benzer şekilde genel olarak dînî ve tasavvufî konuları işleyen Tuhfetu’l-Uşşâk’ın başlıkları arasında Kâmil ve Nâkıs Mürşit, Ehl-i Taklîd, Ehl-i İstidlâl ve Ehl-i Keşf, Tevhîdin Kısımları, Küçük ve Büyük Âlem, Velâyet ve Nübüvvet sayılabilir.
Many poets in Eastern literature have used masnavis and many works have
been written in this genre. Because of being the most extensively read book of this
genre, the Masnavi of Jalal ad-Din Rumi became famous by the genre of masnavi.
In this study, a poet who is known to have lived in Ottoman Empire in 15th
century under the alias Khalili and his masnavi, Tuhfatu'l-Ushaq is analyzed.
Tuhfatu'l-Ushaq is a Persian manuscript book and it is a reply in kind and written
in the same style (nazire) to Masnavi of Rumi. The fact that it was written in nazire
form can be inferred from the poet’s partial and full references of some verses
from Masnavi of Rumi. This Persian manuscript, which have many copies in
libraries in Turkey, consists of 82 sections and 775 verses. Tuhfatu'l-Ushaq is a
Persian manuscript book which describes mystical subjects, similar to Masnavi of
Mevlana in general. Among the titles of Tuhfatu'l-Ushaq, kinds of murshids, orders
of dhikr, mirroring, parts of tawhid and prophethood can be counted. Tuhfatu'l-
Ushaq is a Persian manuscript book which describes mystical topics, similar to
Masnavi of Mevlana.
