1869’da Konya’da doğan ve 1950’de Ankara’da vefat eden Veled Çelebi İzbudak, Türk dili araştırmacısı, milletvekili, şair ve Mevlevîliğin son dönem temsilcilerindendir. Hem Konya Mevlana Dergâhında postnişinlik yapmış hem de 20 yıl boyunca Yozgat ve Kastamonu milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinde görev yapmıştır. Atatürk ile yakın ilişkileri olmuş, çalışmalarında Atatürk’ün desteğini görmüştür. Hayru’l-Kelâm, Veled Çelebi’nin yazdığı ilk eserdir. Konusu Mevlana Celaleddin-i Rumi’nin vasiyetnamesinin şerhidir. Mevlana’nın yaklaşık bir sayfalık Arapça vasiyetnamesi, Veled Çelebi İzbudak tarafından kelime kelime, cümle cümle açıklanarak 76 sayfalık Hayru’l-Kelâm isimli eser meydana gelmiştir. Bu bildiride Veled Çelebi İzbudak’ın Hayru’l-Kelâm isimli eseri genel hatlarıyla incelenecektir. Eserin bazı yazma nüshaları bulunmakla birlikte 1330 yılında İstanbul Necm-i İstikbal matbaasında yayımlanan metni bu inceleme için esas kabul edilecektir. Eserdeki nasihatlerden yola çıkarak şerh için anılan ayet ve hadisler ile meşhur şiirler ortaya konacak, Veled Çelebi İzbudak’ın gençlik dönemlerindeki ilmî durumu ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır.
Walad Chalabi Izbudak who was born in Konya in 1869 and died in
Ankara in 1950, was a Turkish Langauge researcher, parliamentary, poet and last
period representatives of Mavlawiyah. He performed both postnishin (head of
mavlawi dervishes) in Konya Mawlana Dergâh (Dervish Convent) and Yozgat and
Kastamonu Parliamentary for 20 years in Turkish Grant National Assembly. He
had close relations with Ataturk; he was supported by Ataturk for his works.
Hayru’l-Kelâm is the first written work of Walad Chalabi. Its subject is testament
explanation of Mawlana Jalaluddin Rumi. Nearly one page testament of Mawlana
in Arabic was explained by Walad Chalabi Izbudak word by word, sentence by
sentence and at last 40 pages Hayru’l-Kelâm work was composed. In this
declaration, work of Walad Chalabi Izbudak in title of ‘Hayru’l-Kelâm’ will be
explained in its general lines. In fact, there are some hand-writing copies of work,
but the text published by Istanbul Necm-i İstikbal Print house in 1330 will be the
basis for this research. Arising from suggestions at the work, verses and hadiths
that were mentioned for explanations and famous poems will be set forth and
knowledge of Walad Chalabi Izbudak at his youth period will be tried to be set
forth.
