Kanon kelimesi yıllar içerisinde seküler kullanımlarıyla beraber farklı anlamlar
kazanmıştır. Ancak kavramın daha çok “kilise yasası”na karşılık gelen tanımları işlevseldir.
Yazın sanatı bağlamında, kanon dinî içerikle ilintili olarak hâkim “otoritenin ya da
otoritelerin kutsadığı iyi yazarlar listesi ve buna eklenecek isimlere verilen izin ya da onay”
şeklinde tanımlanmaktadır. Bunun yanı sıra kanonik metinler, bir topluluk üyelerinin ortak
bağları anlamalarını sağlayan hikâyeleri ihtiva eder. Ulus-devletlerin oluşumu ile edebî
kanon arasında güçlü bir bağ bulunmaktadır. Monarşik yönetimin çağdaş rejime dönüşüm
süresi zarfında Türkiye'de de yukarıda bahsi geçen tarzda bir edebî kanon yaratıldığı
görülmektedir. Bu bağlamda Cumhuriyet devrimlerini öğrenme ve içselleştirme adına
çalışmalar ortaya koyan “İnkılap Kanonu” çerçevesinde çalışmalar yapan yazarlardan biri
de Aka Gündüz'dür (1885-1958). Farklı yazın türlerinde eserler veren sanatçının dönemin
inkılaplarından söz ettiği ve Cumhuriyeti öncelediği eserlerinden birisi de Dikmen Yıldızı'dır.
Uluslaşma süreci Türk romanı kapsamında değerlendirilebilecek olan eserin dört baskısı
arasında dikkati çeken farklılıklar, dönemin sosyal ve siyasal alt yapısını analiz etmede
kayda değer veriler sunmaktadır. Bu bağlamda yapılan çalışmada öncelikle Dikmen Yıldızı
tematik ve kurgusal açıdan detaylandırılacak bu yolla yazarın eser üzerindeki tasarrufu
belirlenmeye çalışılacaktır. Ardından romanın birbirinden farklı dört baskısı incelenecek
sanatçının kanona bağlı tutumları değerlendirilecektir.
It is seen that, with different meanings over the years, the canon word has a religious
content in the context of church law, except for secular uses. In the context of literature,canon is defined as "the list of good writers that the authorities running society have blessed, and the permission or approval given to the person to be added to it". In addition, canonical texts contain stories that make members of a community understand the common ties between them. There is a strong connection between the formation of nation states and the literary canon. It seems that during the transition to the republican regime, the monarchical administration created a literary canon in Turkey in the same way as above. In this context, Aka Gündüz (1885-1958) was one of the authors who wrote in accordance with the revolutionary canon, shaped around Kemalist coterie, to learn and internalize the Republican revolutions. One of his works in which the author, also worked on different genres, mentioned about the revolutions of the period and praised the Republic is Dikmen Yıldızı. Noticeable differences between the four editions of the work that can be evaluated within the context of the Turkish novel in the nation-building process present important data for analyzing the social and political background of the period. In this article, at first, Dikmen Yıldızı will be examined thematically and fictitiously and by this way, author’s initiative on the work will be attempted to be determined. Then, the four different editions of the novel will be examined and the author’s attitudes towards the canon will be evaluated.
