Özet
İnsan ve çevre sağlığına zarar veren tüm ürünlere alternatif zararsız ürünler geliştirme çalışmaları her alanda devam etmektedir. Uçucu organik bileşikler içeren boyar maddelere alternatif olarak da son zamanlarda doğal boyamacılığa olan ilgi tekrar canlanmıştır. Bu çalışmanın amacı ahşap ürünlerde kullanılmak üzere çevre ve insan sağlığına zararsız sentetik üst yüzey malzemelerine alternatif doğal ürünler geliştirmektir. Bu amaçla; sarıçam (Pinus sylvestris L.), doğu kayını (Fagus orientalis Lipsky), sapsız meşe (Quercus petraea spp) ve ceviz (Juglons regia L.) odunlarından elde edilen deney örnekleri kullanılmıştır. Boyar ekstrakt ise, kökboyası (Rubia tinctorium) bitkisinden ultrasonik metotla elde edilmiş, mordan olarak demir sülfat (Fe2(SO4)3.7H2O), alüminyum sülfat (KAl2(SO4)3.18H2O), bakır sülfat (CuSO2.5H2O), ve üzüm sirkesi (CH3COOH) kullanılmıştır. Elde edilen boyar maddeler belli oranlarda mordan maddeleri ile karıştırılarak ulrasonik ve klasik boyama metotlarıyla ağaç malzemeye uygulanmıştır. Kökboyası uygulanan örneklerde boyanın kalıcılığının belirlenmesi amacıyla pH (5, 7 ve 9), Sıcaklık (22 ve 40 °C) ve Çalkalanma hızı (10 ve 30 rpm) parametrelerinde yıkanma testlerine tabi tutulmuştur. Testler sonucunda genel olarak kökboya ile alüminyum sülfat karışımının tüm odun örneklerinde daha iyi bir tutunma sağladığı gözlenmiştir.
Development alternative products instead of harmful products to environment and
human health continue in all areas. Natural coloration come to life alternative to paints
which including Volatile Organic Compounds in recent years. The aim of this study to
develop an eco-friendly wood stain alternative to synthetic dyes and to determine the
adsorption and desorption on surfaces. For that purpose; wood blocks procured from
Turkish oriental beech, Scots pine, oak, and walnut. Plant dyestuff was extracted from
the root of madder by using ultrasonic assisted method. For mordants, ferrous sulfate,
aluminum sulfate, copper sulfate, and vinegar were chosen and applied to wood blocks
with immersion (classic) and immersion+ultrasonic assisted methods. In other stage of
the study, desorption experiments (dye release) wood surfaces painted with natural dyes
were investigated at various parameters. At this stage of the study, the effect of such
parameters as the medium pH, temperature, agitating speed in leaching test was
investigated. As a result of experiments, generally aluminum sulfate performed well
desorption were reduced the desorption on all wood species surfaces.
